|
Alchymia en Memphis |
 |
| Rond Ettore
Sottsass verzamelden zich in de opstandige jaren zestig alternatieve
ontwerpers en jonge zoekers die in Sottsass hun voorloper herkenden.
Zo ontstond in Florence, Milaan, Turijn en Rome de 'Architettura
Radicale', ook anti-design' of 'contra-design' genoemd.
De ontwerpers van deze stroming lieten in zorgeloze, chaotische, soms bizarre happenings hun jeugdige fantasie de vrije loop. Onbekommerd gebruikten ze beelden uit de populaire cultuur, met opzet zondigend tegen de zogenaamde Goede Smaak. Hiermee probeerden ze hun protest tegen de steriele, zakelijke en daarom doodse design-praktijk, die toch alleen maar functioneerde als instrument om winst te maken, kracht bij te zetten. |
|
|
“Don’t take design too seriously” |
|
|
|
|
|
Studio Alchimía is het antwoord van een aantal radicale, linkse ontwerpers op de crisis in het design. Ze verzetten zich tegen het functionalisme dat allang niet meer de idealistische stroming was, die goede en voor iedereen betaalbare meubelen wilde maken. Het functionalisme is volgens hen de stijl geworden waarmee de heersende klasse zich ging identificeren en die opgedrongen werd aan de arbeidende klassen. Omdat het functionalisme niet beantwoordde aan behoeften die in de ogen van Studio Alchimía fundamenteel menselijk zijn (decoratie, sensualiteit en humor), kochten en kopen de onderdrukte klassen gebruiksvoorwerpen die wél versierd en sensueel zijn. De heersende smaak (zogenaamde Goede Smaak) doet deze producten echter af als kitsch. Tegen deze praktijk ageert Studio Alchimía. |
|
|
Mendini wil aanknopen bij de vormentaal van de doorsnee-consument en maakt de meubels sensueler door de versiering. Het utiliteitsprincipe (de functie bepaalt de vorm) wordt door de beeldende kunst verzacht terwijl de consument eindelijk lijkt te krijgen waar hij om vraagt. |
|
| In 1981 verliet Sottsass
Alchymia en begon samen met een aantal vrienden een nieuwe groep: Memphis.
Memphis moest niet alleen lak hebben aan
functionaliteit, maar ook aan de industrie die de macht naar zich had
toegetrokken. Die industrie hield maar met twee dingen rekening: de
behoefte van de consument en rendement. De meubels van Memphis
waren dan ook niet bedoeld voor massaproductie. Ze ontsnapten aan de
mechanische alledaagsheid van de meeste producten. Toch werd de
industrie ook weer niet buiten de deur gezet. De industriële
technologie bleek uitstekend samen te gaan met het handwerk; de
toepassing van zoiets industrieels als laminaat zou nooit hebben
gewerkt als een fabriek zich niet in het neocommerciële avontuur had
gestort.
Laminaat. De groep haalde het soort formica terug dat in de jaren vijftig voornamelijk gebruikt werd voor keuken- en cafétafeltjes en combineerde dat provocerend met een duur materiaal als wortelhout of marmer. Het laminaat beleefde een tweede jeugd: het bleek technisch mogelijk verschillende prints te maken, bijvoorbeeld nephout en nepmarmer met hoge druk op meubelplaat te lijmen. Het brengt die ongebruikelijke combinaties tot stand waar het Sottsass om begonnen was. De groep putte voor haar inspiratiebronnen uit allerlei vaatjes: uit de art-deco, uit de streamline-stijl van Hollywood, uit het oude Egypte, de jaren vijftig, terwijl het kleurgebruik en de wilde dessins weer refereren aan de popart van de jaren zestig. Voor de decoratie ging men te rade bij Indiaanse en Afrikaanse motieven. (...) Het is de eerste stroming in de 20ste eeuw die zich onttrekt aan het begrip toegepaste kunst. Memphis zocht willens en wetens de vaargeul tussen sculptuur en design. |
|
|
|
|
| De
Memphis-groep bestond uit verschillende bekende exponenten van
de Italiaanse en internationale avantgarde-beweging : o.a. Andrea
Branzi, Michele de Lucchi, Michael Graves, Hans Hollein, Arata Isozaki,
Shiro Kuramata...
Het Memphis-experiment duurde tot 1985 en talrijke collecties van meubelstukken en objecten werden tentoongesteld op designexpo's en beurzen over heel de wereld. Memphis was de vrucht van verschillende jaren van research die als doel had om onze leefomgeving en onze gebruiksvoorwerpen door een radicale iconografische vernieuwing van de beeldentaal opnieuw een symbolische en emotionele waarde te geven, ver van alle rationele eigenschappen.
|
|
