Een romantisch ballet: Coppélia

Balletten werden ook vaak uitgevoerd als spektakelstukken, waarbij het publiek bijvoorbeeld werd getrakteerd op reusachtige aquaria met levende vissen, paarden en andere dieren op het toneel of op geknal en geschitter van vuurwerk. Tot de geliefdste choreografen van zulke spectaculaire balletten behoorde de Fransman Arthur Saint-Léon (1821-1870). Als - vooral om zijn sprongen - gevierd danser trad hij op in vele Europese steden, dikwijls als partner van de beroemde ballerina Fanny Cerrito met wie hij ook getrouwd is geweest. 

video fragment 1 Coppelia

video fragment 2 Coppelia

 Coppelia - Royal Ballet 2000

 

In het algemeen had Saint-Léon een grote voorliefde voor autentieke volksdansen, wat ook blijkt uit zijn beroemdste en nog steeds populaire ballet Coppélia. Het was zijn laatste ballet en hij maakte het in zijn sterfjaar 1870 (op de gelijknamige muziek van Delibes) voor Het Ballet Van De Opera Van Parijs, waar Saint-Léon nog tijdens zijn Russische periode in 1863 eveneens als choreograaf werd aangesteld. Het libretto van Coppélia is ontleend aan een verhaal van Hoffmann (namelijk De zandman) en gaat over de pogingen van de poppenmaker Coppélius, die een levende pop probeert te maken. 

Valse  

Het dorpsmeisje Swanilda neemt de plaats van de pop Coppélia in en brengt zo de poppenmaker in de waan dat zijn pop inderdaad tot leven is gekomen. Swanilda is op dit spel gekomen doordat haar verloofde Franz teveel belangstelling voor Coppélia toonde, die door haar maker voor een raam is neergezet alsof zij leest en die zo een levensgetrouwe indruk maakt. Tot de beroemdste dansscènes behoren de robot-achtige dansen van allerlei poppen in de werkkamer van Coppélius en de verschillende volksdansen die Swanilda, verkleed als de pop Coppélia, uitvoert. Wanneer Swanilda's bedrog is uitgekomen, vergeven de twee gelieven elkaar echter. Daarop wordt hun huwelijk - zoals gebruikelijk - gevierd met een groot divertissement waarin weer volksdansen blikvangers zijn. Van historisch belang is dat hierbij voor het eerst de autentieke csardas, de nationale Hongaarse dans, in een ballet werd uitgevoerd.

 
Csardas
Coppélia is niet alleen kenmerkend voor Saint-Léons dans folkloristische voorliefde maar ook voor de geest van de industriële revolutie die in de vorige eeuw plaatsvond. Het streven naar beheersing van de natuur, dat sinds de zeventiende eeuw kenmerkend is voor de westerse cultuur, vond namelijk in de negentiende eeuw zijn eerste bekroning met de uitvinding van allerlei soorten van (stoom)machines: treinen en fabrieken getuigden toen voor het eerst op de meest indrukwekkende manier van de macht van de techniek die louter aan menselijk vernuft te danken is. Al in de Verlichting was een mechanisch mens- en wereldbeeld voorgesteld en de machines van de negentiende eeuw steunden deze voorstellen. Zo kon er - met name in de literatuur en het theater - ook worden gespeeld met de gedachte dat de mens machines zou kunnen ontwerpen, die gaan leven. 

Voorts is Coppélia kenmerkend voor het artistieke verval van het romantische ballet in de laatste helft van de negentiende eeuw. Evenals Het gebochelde paardje en andere laatromantische balletten bestaat Coppélia uit weinig meer dan een aaneenschakeling van divertissementen. Weliswaar geldt dit ook voor Petipa's choreografieën, maar door Petipa's vindingrijke pointes-dans zijn die nog artistiek belangwekkend. Coppélia heeft echter erg weinig choreografisch belang hoewel het ballet wel onderhoudend is. Luister bijvoorbeeld tenslotte nog naar deze 'Galop'

Galop

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven.

21-12-2007 digischool