Hoofdpersoon + Probleem = Plan 5
Enkele voorbeelden laten zien, dat succesfilms steunen op één eenvoudige structuur. Er bestaat namelijk een formule die ervoor zorgt dat de emoties van het publiek optimaal worden aangesproken. Die formule bestaat eruit dat elke hoofdpersoon een probleem heeft dat hij of zij pas bij de vijfde poging weet op te lossen. Dat laatste plan is doorgaans het grootste en meest riskante plan. Elke goedlopende productie heeft deze formule als basis: of het nou drama, Love story, thriller, comedy of sciencefiction is. Of het nu een commerciële of een artistieke film betreft. Alleen die formule geeft die vertrouwde en bevredigende sensatie, die ervoor zorgt dat je een film maximaal als een emotionele ervaring beleeft.
probleem 1 probleem 2 probleem 3 probleem 4 probleem 5
Het probleem uit de formule kan van alles zijn.
  • een aanstaande schoonvader (zoals in Meet the Parents),
  • een afschuwelijke baas (The Devil Wears Prada),
  • maar ook een komeet (Armageddon),
  • buiten­aardse wezens (Men in Black).
Greg Focker wil graag gaan trouwen met zijn vriendin Pam. De ouders van Pam vinden het echter heel belangrijk dat Greg eerst hun toestemming vraagt, en daarom gaan ze een weekend bij hen op bezoek. De ouders van Pam blijken niet zo heel enthousiast te zijn over hun aanstaande schoonzoon. Pam's vader is een oud CIA medewerker en heeft een hele grote hekel aan liegen. Aangezien Greg een goede indruk wil maken is hij gedwongen om hier aan daar wat dingen te verzinnen, bijvoorbeeld dat hij niet rookt. Elke leugen heeft weer tot gevolg dat hij nog meer moet verzinnen en dat Pam's vader hem steeds minder geschikt vind.

 

 

 
Wat al die problemen gemeen hebben, is dat ze de tegengestelde kracht of krachten vormen voor de hoofdpersoon in het verhaal. Dat de hoofdpersoon volgens de formule precies vijf plannen nodig heeft om zijn heil te vinden, heeft te maken met de gemiddelde duur van een film. Het gaat om de balans tussen de hoeveelheid spanning en het vermogen van het publiek om geconcentreerd te kunnen blijven kijken. Dat komt erop neer dat het probleem zo sterk moét zijn dat het de eerste vier plannen van de hoofdpersoon verslaat. En daarna moet het lijken dat het ook misgaat met het vijfde plan. Omdat het spannend moet blijven tot in de laatste minuut. Daarom kijk je naar een film.
Er zit nog één belangrijk element in de formule. Namelijk dat de hoofdpersoon in een goed lopend filmverhaal van levensstijl verandert. Je ziet altijd dat de hoofdpersoon een soort tweede-keus-leven leidt. Een tweederangs leven waarin hij niet maximaal gelukkig is. Hij mist iets. Omdat hij bang is of angst heeft om te falen. Dat zijn zaken waarmee het publiek zich maximaal kan identificeren. Het publiek identificeert zich met hoofdpersonen met een probleem en met de vraag hoe dat probleem op te lossen.
  • Als voorbeeld Sleepless in Seattle. ‘Tom Hanks had in die film ooit een goed leven met zijn vrouw. Toen ging zij dood. Nu leeft hij met de angst om ooit nog eens zoveel pijn te voelen. Uiteindelijk overwint hij die angst en durft hij een nieuwe liefde aan te gaan.’
  • Of neem Titanic: ‘Kate Winslet leeft in het begin van die film een veilig maar angstig leven met een rijke man zonder liefde. Gaandeweg kiest ze voor een leven met liefde: een eerste-keus-leven.’
Dergelijke filmverhalen worden steevast in deze stappen verteld. Dat heeft zich in de loop van de filmgeschiedenis zo ontwikkeld. Het grote voordeel daarvan is dat je de spanning steeds binnen een overzichtelijk tijdsbestek kunt opbouwen en ook weer even kunt loslaten. Want alleen door steeds dieper te zakken, kun je de spanning in de volgende stappen steeds hoger opbouwen. Wanneer Brad Pitt of George Clooney een scenario leest, kijken ze eerst op pagina 90, omdat ze weten dat daar het drama zich ontbrandt. Daar kunnen ze lezen welke emoties ze moeten spelen. Dat betekent niet dat het schrijven van scenario’s met de formule in handen niets meer voorstelt. Waar het uiteindelijk echt om gaat, is het dilemma van de film. ‘Dat is de motor van de formule. Een schrijver zonder een goed idee of helder dilemma begint helemaal niets.

 

Opdracht: (CKV)

Groepsopdracht voor 2 personen: kies een van de bovenstaande films uit en bekijk de film. Pas het bovenstaande toe op deze film: is er een opbouw in te ontdekken van 5 oplopende problemen en verandert de hoofdpersoon zijn tweede-keus-leven in een eerste-keus-leven?

Maak er een verslag van voor in je kunstdossier.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 en ckv-2 voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Gebaseerd op: Een idee en acht stappen R Ockhuysen De Volkskrant 1 maar 2007 Het geheim van Hollywood van P Ruven en M Batavier. Uitgever: Theaterbookshop. ISBN 978-90-78835-01-1

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven

31-12-2010 digischool/ckv