Le fabuleux destin

d'Amélie Poulain

Het ongelooflijke lot van Amélie Poulain

In Jean-Pierre Jeunets Le fabuleux destin d'Amélie Poulain zijn de namen niet onbelangrijk. Amélie doet denken aan améliorer, dat verbeteren betekent, en poulain is veulen. Amélie Poulain kijkt met twee onschuldige veulenogen naar de mensen in haar omgeving, die ze gelukkig wil maken. Wie zo naïef in het leven staat, betaalt in Franse films gewoonlijk een hoge prijs, maar in Le fabuleux destin d'Amélie Poulain loont naïviteit. Het maakt het moderne sprookje tot een uniek buitenbeentje in de moderne Franse cinema

Le fabuleux destin d’Amélie Poulain, de nieuwste film van Jean-Pierre Jeunet, houdt Frankrijk al maanden lang in haar greep. Meer dan 8 miljoen toeschouwers, waaronder politici van alle gezindten, legden inmiddels de weg naar de bioscoop af om zich te laven aan de positieve boodschap van de Parijse Amélie die haar leven in dienst heeft gesteld van het verrichten van goede, onbaatzuchtige daden.

 

De montage is zo snel en smeuïg, dat ook de MTV-generatie de boodschap van de film als lichte kost kan verteren. Het is dan ook in die wereld, die van de cartoon en de reclamespot, dat Jean-Pierre Jeunet zijn leerschool heeft gehad. Samen met collega Marc Caro maakte hij begin jaren ’90 ook in ons land furore met het doldwaze Delicatessen. De opvolger La cité des enfants perdus (’95) van hetzelfde duo was mogelijk nog grotesker.

In een daverend tempo worden de personages gekarakteriseerd, naar een patroon dat Jean-Pierre Jeunet al eerder had gebruikt: op inventieve wijze illustreert hij wat de voorkeur en de afkeer van zijn diverse personages is. Zo heeft Amélies vader de pest aan een zwempak dat aan zijn benen kleeft en hij is er dol op om in zijn gereedschapskisten een precieze ordening aan te brengen. Amélies moeder houdt van de kostuums van kunstschaatsers en ze haat het wanneer haar huid door te lang baden rimpelig wordt

Als klein meisje is Amélie verstoken van affectie. Wanneer haar vader die dokter is, haar onderzoekt, gaat haar hart zo tekeer bij dat ongebruikelijke lichamelijke contact dat hij een hartafwijking constateert en haar thuis houdt, weg van alle andere kinderen. Haar moeder sterft, wanneer een suïcidale toerist boven op haar valt en haar vader schijnt meer geïnteresseerd te zijn in zijn tuinornamenten dan in zijn dochter. Amélie wordt uiteindelijk een alleenstaande serveerster in een brasserie in Montmartre. Dan besluit ze op een dag dat haar roeping het brengen van geluk is in de sombere levens van mede-Parijzenaars. Ze dwarrelt door de straten, brengt geliefden bij elkaar en vrolijkt droefgeestige buren op. Ze troost haar weduweconciërge met een vervalste brief, manoeuvreert een sigarettenverkoopster in een liefdesrelatie en stuurt vaders tuinkabouter op wereldreis. Alleen haar eigen geluk verwaarloost ze, totdat ze een vreemd fotoalbum vindt vol verscheurde foto’s. Dat album leidt haar uiteindelijk naar de man van haar dromen.

       

Poëtisch realisme
De locaties en personages van Amélie Poulain doen het zogenaamde poëtisch realisme herleven, dat bloeide in de Franse cinema van de jaren ’30, maar daarnaast doen ze tevens een veelvuldig beroep op het werk van filmer Jacques Tati en de schrijver Georges Pérec.

De film doet een zorgeloos Frankrijk herleven waar het leven nog authentiek was en de mens in potentie goed. Een Frankrijk van de eenvoud waarnaar het met globalisering en internet bestookte volk niet anders dan met heimwee naar terug kan kijken. “Ik heb de verwonderde blik van een provinciaal”, geeft Jeunet dan ook toe, en om die blik te visualiseren heeft hij een prentenboekversie van Parijs gerealiseerd. Geparkeerde auto’s zijn weggesleept, graffiti van de muren gehaald en opdringerige reclameposters vervangen. Digitaal werkte Jeunet de Parijse hemel bij, wanneer die weer ‘ns te somber was. Zelfs met het geluid smokkelde hij door er allerlei dorpselementen als het geluid van vogels en oude brommertjes aan toe te voegen. Aan het naturalisme dat zo’n grote stempel drukt op het gros van de Franse films heeft Jeunet een broertje dood. Hij componeert zijn films met een maniakale zorgvuldigheid, waarbij hij constant gebruik maakt van korte lenzen en veel kunstlicht. Het resultaat is een bewust artificiële wereld waarin niets uit het ware leven doordringt. Standbeelden die wenken passen daar wonderwel in, evenals de publieke telefoons die spontaan gaan rinkelen en op wonderbaarlijke wijze door de juiste persoon worden beantwoord. Of zo’n Stalin die vanaf oude journaalbeelden vertelt dat Amélie een absoluut recht heeft om zelf haar leven te bepalen.

De film zit vol inhoudelijke en vormtechnische grapjes. Heb je wel eens pasfoto's laten maken? Vast wel. Maar is het wel eens gebeurd dat de vier hoofden op die foto's vervolgens een heel gesprek met elkaar begonnen? Vast niet. Maar dit is dus zo'n film. In een minder werkje zou dergelijke spielerei al snel gaan irriteren, maar bij deze film worden ze nooit belangrijker dan de film of haar hoogst bijzondere hoofdpersoon.

 

Le fabuleux destin d'Amélie Poulin
Frankrijk, 2001
Productie: Claudie Ossard
Regie: Jean-Pierre Jeunet
Scenario: Jean-Pierre Jeunet en Guillaume Laurant
Camera: Bruno Delbonnel
Montage: Hervé Schneid
Art direction: Aline Bonetto
Muziek: Yann Tiersen
Met: Audrey Tautou, Matthieu Kassovitz, Rufus, Yolande Moreau, Dominique Pinon, Isabelle Nanty
Kleur, 120 minuten
Distributie: Paradiso Entertainment

Vaklokaal CKV-1 Digitale School

Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.
01/03/2011 last update