|
|
||
|
een linkse hoek, een rechtse hoek, een stap naar achteren, een stap naar voren, gevolgd door een uppercut |
||
| Boksfilms zijn bijna even oud als de film zelf. De Amerikaanse zakenman en uitvinder Thomas Edison was op 16 juni1894 de eerste die twee 'acterende' boksers filmde met zijn kinetoscoop. En in 1897 was het titelgevecht tussen Jim Corbet en Bob Fitzsimmons het eerste sportevenement dat op film werd vastgelegd. | ||
| Boksen leent zich goed voor film; het is een ogenschijnlijk simpele, overzichtelijke sport, die ook voor leken direct te begrijpen is. Twee mannen gaan elkaar te lijf met hun vuisten en niets anders. De sterkste wint. Het heeft iets primitiefs. Er hangt een zweem van tragiek en romantiek rond de sport. Vooral van romantiek in Hollywoodfilms. De meeste Hollywoodfilms laveren tussen twee uitersten: enerzijds de geromantiseerde biografische films over boksers die tot de verbeelding spreken, anderzijds de films waarin boksen een metafoor is voor het leven zelf. Soms win je, soms verlies je. Een man wordt gevormd door de klappen die hij krijgt. Wie het beste kan incasseren, komt het verst. | ||
| Michael Manns Ali (2001) is een voorbeeld uit de eerste categorie. Will Smith kwam bijna twintig kilo aan, imiteerde vaardig Ali's dictie, leerde boksen en won een Oscar. Maar het is allemaal buitenkant; de beweegredenen en angsten van de dienstweigeraar, stand-up comedian, politicus én sporter blijven onderbelicht. | ||
|
|
Rocky
bevindt zich aan de andere kant:
Rocky Balboa is waarschijnlijk de bekendste bokser uit de filmgeschiedenis, maar de eerste Rocky gaat eigenlijk niet over boksen. Het is in de eerste plaats een liefdesverhaal, een feelgood film. Rocky is de ultieme representant van de Amerikaanse droom, een nul die een held wordt, omdat hij de moed heeft in de ring te gaan staan om te doen wat hij het beste kan: boksen. En hoeveel klappen hij ook moet incasseren, hoe zijn gezicht ook opzwelt, aan het eind van het gevecht is het leed geleden. De winnaar staat nog overeind en wordt bejubeld. |
|
| En zo wordt boksen, toch allesbehalve een feelgood sport, eigenlijk heel vaak misbruikt in feelgood Hollywood-films. Arm tegen rijk, zwart tegen wit, jong tegen oud, goed tegen slecht, met meisjes: het sluit naadloos aan bij de blockbuster cliche's. Boksfilms, of beter: films waarin wordt gebokst, bieden de mogelijkheid om veilig te genieten van een gevaarlijke sport. Boksfilms worden bezocht door mensen die het niet in hun hoofd zouden halen naar een echt boksgevecht te gaan. | ||
|
|
||
| Zelfs als acteurs niet kunnen boksen, kan een gevecht nog meeslepend worden verbeeld. Dankzij de montage en omdat de meeste acteurs wel kunnen acteren. Toen bleek dat de trainingssessies tot niets leidden, schreef Sylvester Stallone het sleutelgevecht uit de eerste Rocky-film helemaal uit. 32 pagina's tekst: een linkse hoek, een rechtse hoek, een stap naar achteren, een stap naar voren, gevolgd door een uppercut - het was pure poëzie. Het gevecht werd vervolgens wekenlang, acht uur per dag, ingestudeerd, als de choreografie van een gewelddadige dans. Boksen gaat ook over geslagen worden, meer dan over slaan, net zoals het meer gaat over het incasseren van pijn, zo niet een verwoestende psychologische verlamming, dan over winnen. | ||
|
Een van de weinige films waarin dat ook zo is, is Martin Scorsese's sombere Raging Bull uit 1980, gebaseerd op de memoires van bokser Jack LaMotta, die tussen 1949 en 1951 wereldkampioen bij de middengewichten was. Bij Scorsese is naast de zelfhaat en zelfdestructie geen plaats voor valse romantiek; Raging Bull laat zien dat de schoonheid van de sport in de nederlaag schuilt, in de pijn. |
 |
|
| De
enscenering van de vechtscènes is fabuleus: gestileerd zwart-wit, veel
slow motion, close-ups en vreemde camerahoeken. Bloed en zweet spetteren
alle kanten op. Elk gevecht is in een andere stijl gefilmd, afhankelijk
van hoe LaMotta zich voelde. Een gevecht tegen zijn grote rivaal Sugar Ray
Robinson dat hij op punten verloor, is bijna zonder focus in beeld
gebracht. Soms zijn de gezichten van de boksers niet zichtbaar, dan zit
het touw van de ring ervoor, of bevinden ze zich
net buiten het frame.
Tijdens de opnamen verdween hij drie maanden spoorloos, om dertig kilo aan te komen voor de rol. En voordat de opnamen begonnen, bokste hij gedurende een jaar meer dan duizend rondes met de echte Jack LaMotta.'Toen ik klaar met hem was, kon hij zo als beroeps aan de slag', zei de bokser later over de acteur. |
||
Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel voor havo en atheneum. Overnemen voor commerciele doeleinden verboden. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Geraadpleegde literatuur: Volkskrant 18/01 2007 Klappen krijgen. J P Ekker. s er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.
|
||
