Rainer-Werner Fassbinder

Rainer Werner Fassbinder bezweek twintig jaar geleden op 37-jarige leeftijd aan cocaïne en drank. Veertien jaar had hij gefilmd alsof de duivel hem op de hielen zat. Het leverde 44 films op.

Op de set was hij een dictator, die akelige machtsspelletjes speelde met zijn vaste groep acteurs, waaronder Hanna Schygulla en Barbara Sukowa. Met emotionele chantage en zelfs fysiek geweld regeerde hij over zijn filmfamilie, die veel weg had van een sekte. Wie hem in de weg stond, kon rekenen op represailles, zoals de actrice Irm Hermann, die in bijna twintig films van Fassbinder speelde. Volgens haar sloeg de filmmaker haar 'bijna dood' nadat ze hem had afgewezen.

Lola: Het verhaal

In het bordeel van een klein stadje zingt de intelligente, mysterieuze Lola voor alle mannen. Maar ze zingt speciaal voor de flamboyante, corrupte bouwondernemer Schuckert van wie ze ook een kind heeft. Lola resideert in Villa Vink, bordeel en ontmoetingsplaats voor alle notabelen van de stad waaronder de burgemeester. Haar ziel lijkt verloren tot de onbekende Von Boom in de stad arriveert. Deze nieuwe gemeenteambtenaar bouwzaken heeft allure, leest gedichten en raakt in de ban van de intrigerende Lola.

Zonder haar ware identiteit prijs te geven begint zij een verhouding met hem. Lola's moeder, die de huishouding van Von Boom doet, komt hierachter. Zij zwijgt echter omdat ze zich voor haar dochter schaamt. Ondertussen wacht iedereen in het stadje gespannen af hoe de nieuwe ambtenaar zal omgaan met de bestaande bouwplannen, de speculatie en de corruptie. Er staan immers veel belangen op het spel. Esslin, de idealistische assistent van Von Boom, probeert zijn nieuwe chef te waarschuwen. Maar Von Boom bouwt optimistisch aan een nieuwe toekomst voor de stad en voor hemzelf. Tot hij op de waarheid stuit.

 
Enkele films van Fassbinder:

ANGST ESSEN SEELE AUF

DER HANDLER DER 4 JAHRESZEITEN

DIE BITTEREN TRANEN DER PETRA VON KANT

DIE SEHNSUCHT DER VERONIKA VOSS

FONTANE EFFI BRIEST

IN EINEM JAHR MIT 13 MONDEN

LOLA

In vrijwel alle films van Fassbinder is liefde een ander woord voor manipulatie en machtsmisbruik. Zijn personages zijn romantische naïevelingen, die worden beroofd van hun illusies. Ze worden misbruikt, leeggezogen en weggeworpen. Tragisch? Niet voor Fassbinder, die 'Duitse Hollywoodfilms' wilde maken maar dan zonder happy end. Hij had geen sympathie voor de slachtoffers in zijn films, 'omdat ze dezelfde waarden aanhangen als degenen die hen tot slachtoffer maken'. Bij hem zijn beulen en slachtoffers elkaars gevangenen.
Ich will nicht nur, dass Ihr mich liebt.
De bron van alle kwaad lag volgens Fassbinder in de westerse, geïndustrialiseerde samenleving, die 'iedereen van zichzelf vervreemdt'. In Fassbinders wereld is de mens een dolende ziel, die zich graag laat manipuleren. Zijn maatschappijkritiek leverde een trilogie op (Die Ehe der Maria Braun, Lola en Die Sehnsucht der Veronika Voss) over het Duitsland van het Wirtschaftswunder.

Deze films behoren tot het beste van zijn werk, maar ze werden hem in Duitsland, zoals bijna al zijn films, niet in dank afgenomen. Rechtse en linkse critici zagen hem als een provocateur, die op puberale wijze aandacht vroeg. In het buitenland was hij populairder. Daar zag men hem als het boegbeeld van de Neue Deutsche Welle, de stroming die in de jaren zestig de Duitse film internationaal prestige bezorgde.

  via


Provoceren deed Fassbinder zeker, maar de schenenschopperij had een doel. De maker wilde laten zien dat het woord liefde een schaamlap is voor emotionele chantage, exploitatie, perversiteiten en hypcrisie. Dat het resultaat geen verheffend beeld opleverde, kan de maker niet worden aangerekend. Wie liever sprookjes ziet over de menselijke soort, kan in het echte Hollywood terecht.

Opvallend is de grote invloed die de Amerikaanse film uit de jaren vijftig op het werk van Fassbinder heeft. Hij is dol op de melodramatische 'woman weepies' van Douglas Sirk uit de Hollywood droomfabriek, het cinematografische equivalent van de voor vrouwen bedoelde tranentrekkende pulproman. De combinatie van echte ontroering met kitscherig sentiment ziet Fassbinder als de manier om een groter publiek te bereiken en tegelijkertijd de dubbele moraal en valse identiteit van de samenleving om hem heen weer te geven. Hij heeft een voorkeur voor vrouwelijke personages, want 'via vrouwen kun je alles beter vertellen, mannen gedragen zich meestal zoals de maatschappij van hen verwacht'. De mix van melodrama met een sociaal kritische houding en avant-gardistische filmtechnieken wat betreft kleurgebruik en montage kenmerken de zo typische Fassbinderfilm waar Lola een goed voorbeeld van is.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 voor havo en vwo in het profiel C&M..  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Geraadpleegde literatuur: Het Parool 5-9-2002 Jos van de Burg. Toneelgezelschap Het Vervolg.

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven


05/02/2010 update