La Traviata/Verdi

De onmogelijke liefde van Violetta en Alfredo

Een onechte zoon van Dumas, genaamd Alexandre Dumas fils (1824-1895), is vooral bekend geworden door zijn roman La Dame aux Camélias. Dit verhaal van een prostitue, die kennis maakt met de oprechte liefde, is door Verdi gebruikt als libretto voor zijn opera La Traviata.

Leesfragment uit Alexandre Dumas fils roman La Dame aux Camélias.

 

De cameliadame 

In werkelijkheid heette de cameliadame -zo genoemd omdat ze altijd camelia's in haar hand of op haar borst droeg- Marie Duplessis. Ze was pas 23 jaar toen ze in 1847 (een jaar voordat de roman van Alexander Dumas verscheen, waarin ze Marguérite Gautier heet) aan een longziekte overleed. Marie groeide op in de provincie. Op 15-jarige leeftijd vertrok ze naar de Parijs, waar ze ging werken als modeverkoopster. Haar intrigerende schoonheid en avontuurlijke geest brachten haar echter al gauw op een ander spoor. Marie werd courtisane en leidde in Parijs een uiterst luxueus bestaan; ze werd onderhouden door rijke aristocraten en goede vrienden. Marie was van dezelfde leeftijd als de jonge Dumas, zoon van de beroemde rornanschrijver. Ten tijde van hun liaison waren beiden vroeg in de twintig, maar Marie en Dumas bleven nauwelijks een jaar bij elkaar, van 1844 tot 1845. In de roman wordt de oorzaak van hun breuk samengevat in een tragische brief: 

'Lieve Marguérite, ik ben niet rijk genoeg om zo van u te houden als ik graag zou willen doen, maar ik ben ook niet arm genoeg om mij zo te laten liefhebben, zoals u zich dat voorstelt ...' 

Violetta en Alfredo uit de film La Traviata van Franco Zeffirelli

 

BEDRIJF 1 Violetta, een succesvolle courtisane, houdt een feestje voor haar bewonderaars en vrienden. Eén van hen, Gastone, heeft een jongeman, Alfredo, meegebracht die al een hele tijd Violetta aanbidt maar haar nog nooit heeft ontmoet. Als het gezelschap naar de zaal ernaast gaat om te dansen, wordt Violetta getroffen door een hevige boestaanval. Ze blijft alleen achter in de salon en Alfredo komt haar opzoeken. Violetta is ontroerd door de oprechtheid van zijn liefdesbetuigingen. Als het feest voorbij en iedereen weg is, denkt Violetta na over de mogelijkheid een beter, zuiverden en eenvoudiger leven te leiden met de steun van Alfredo's liefde.

Un Di Felice

BEDRIJF 2 Enige tijd is voorbijgegaan sinds Alfredo het hart van Violetta gewonnen heeft en zij leven nu rustig samen op het platteland. Maar zijn vreugde wordt al vlug tenietgedaan als hij verneemt dat Violetta in het geheim haar juwelen heeft verkocht om hun le- ven samen te kunnen financieren. Hij vertrekt onmiddellijk naar Parijs om er aan geld te komen en zo die juwelen terug te kopen. Na zijn vertrek krijgt Violetta het onverwach- te bezoek van Giorgio Gerrnont, Alfredo's vader. Die smeekt haar Alfredo te verlaten omdat Alfredo's zus door hun schandalige relatie niet de kans krijgt een 'goed' huwelijk aan te gaan. Treurig stemt Violetta erin toe Alfredo te verlaten, maar voordat ze kan ver- trekken komt Alfredo terug. Violetta doet alsof ze maar voor enkele dagen weggaat en smeekt hem van haar te houden zoals zij van hem houdt. Maar ze laat een briefje achter dat hij mag lezen als ze weg is. Daarin staat dat ze haar oude leventje weer opneemt. Alfredo's vader probeert zijn zoon te troosten, maar hij is radeloos van verdriet, zweert dat hij zich zal wreken op Violetta en vertrekt haastig naar Parijs. In het volgende tafereel komen Violetta en baron Douphol aan op het feestje gehouden door Violetta's vriendin Flora. Alfredo is al aanwezig en speelt samen met de baron kaart, waarbij steeds meer geld ingezet wordt. Omdat Alfredo telkens weer wint, stijgt de spanning en lijkt een duel het onvermijdelijke gevolg. Violetta wordt angstig en geeft Alfredo de raad weg te gaan. Woedend roept Alfredo daarop de andere gasten samen om er getuige van te zijn dat hij Violetta alles terugbetaald heeft wat hij haar schuldig was. Hij gooit al het gewonnen geld naar haar voeten en Violetta bezwijkt in Flora's armen.

Oh Mio Rimorso!

Di Sprezzo Degno

De'Miei Bollenti Spiriti

BEDRIJF 3 Violetta is door tuberculose stervende en ligt in een grauwe kamer met alleen de toegewijde Annina als gezelschap. Dokter Grenvil belooft haar dat ze er vlug weer bovenop zal komen, maar vertelt wel de waarheid aan Annina. Violetta zelf heeft het vermoeden dat ze nog maar enkele uren te leven heeft. Zelfs een brief van Alfredo's vader, waarin staat dat Alfredo nu de waarheid kent en op weg is naar haar, kan de bittere gedachte niet verjagen dat het allemaal te laat is, dat er geen toekomst meer is voor haar. Alfredo komt binnengestormd en neemt Violetta in zijn armen. Hij belooft haar dat hij haar zal meenemen naar het platteland om te herstellen. maar Violetta aanvaardt kalm het onvermijdelijke. Ze geeft Alfredo een medaillon als herinnering en sterft in zijn armen.

Parigi, O Cara, Noi Lasceremo

Ah! Violetta! - Voi, Signor

 

In de muziek van La Traviato is opvallend veel plaats voor dansmelodieën ingeruimd. Men zou zelfs kunnen zeggen dat die van de wals overheersen.  Verdi schijnt er veel waarde aan te hebben gehecht het tijdperk en het milieu van de handeling, en ook de sfeer van het toenmalige Parijs in een muzikale dansvorm weer te geven. De melodieën geven La Traviata een overduidelijke basiskleur. Het was voor Verdi altijd erg belangrijk zijn werk te voorzien van een persoonlijke stempel. Het grootste gedeelte van het eerste bedrijf -de soiree in Violetta's salon, die eigenlijk een uitgebreide introductiescène is- bevat een hele serie dansmelodieën; de scène wordt gedomineerd door modieuze dansgeluiden, door polka-, galop- en vooral walsmelodieën. In die opeenvolging van dansmelodieën kunnen, behalve op de plaatsen van de voor dans bedoelde stukken en het tumult van de gasten (het koor), ook korte zangstukken worden ingevoegd. Het beroemdst is het drinklied van Alfred en Violetta, dat een walstempo heeft. 

Het slotakkoord van het bedrijf, het einde van Violetta's grote aria, gaat over in een wervelend walsritme - een. vervoering waarin de verleidingen van het verleden nog besloten liggen. Ook het volgende bedrijf bestaat voor een groot gedeelte uit dans. Als ballet- en koorstukken krijgen ze een zelfstandige functie aan het begin van de tweede finale, bij het grootse avondfeest in Flora's paleis. Het zijn dansen met een Spaans coloriet, in een karakteristieke klankkleur en begeleid door tamboerijnen: een zigeunerdans, een dans van matadoren en een afsluitende sequidilia.

Van verheerlijking van dans is pas sprake in het slotensemble van het tweede bedrijf. Als gevolg van de tragische ommekeer krijgt de dans daar een leuterende betekenis. De traag bewegende, zich breed ontvouwende walsmelodie, waarin alle andere melodieën zijn opgenomen, wordt de apotheose van een tragische heldin, de vernederde Violetta; met deze melodie wordt ze verlost en tegelijkertijd verheerlijkt. 

11-11-2010 CKV-1