Hij is de duivel en de Heiland de misdaad en het geweten de rat en de rattenvanger |
Eminem |
|
|
|
| Zet de tv op een clipkanaal, kijk in zijn grijnzende gezicht en laat je bespugen door zijn allernieuwste hate-mail. Eminem is terug. Met de denderende scheldlitanie 'Without Me', de eerste hit-single van zijn nieuwe album The Eminem Show, doet de rapper weer een gooi naar de wereldtitel Rijmend Beledigen. Popmusicus Moby wordt uitgemaakt voor een kaal en oud geworden mietje. Eminems eigen moeder krijgt een vierletterwoord naar haar hoofd geslingerd. Brutaal steekt de nachtmerrie van de nette mensen zijn hoofd de huiskamers in. Daar is-ie weer, óók op de brave clipzender die onlangs nog had beweerd geen 'actieve promotie' meer voor de beledigende rapper te maken. Zijn verschijning is een triomf tegenover al die verschillende groeperingen die de afgelopen drie jaar Eminem openlijk hebben bekritiseerd: gekwetste vrouwen en homoseksuelen, verontruste ouders en beledigde Amerikaanse autoriteiten. Het levert de rapper alleen maar extra brandstof voor zijn spervuur van woorden. They tried to shut me down on MTV, but it feels so empty without me, kraait hij in zijn nieuwste hit. | |
|
|
|
|
Ik dring als een splinter jullie huid binnen, nestel me in de oren van de kinderen. Geef toe, jullie kunnen niet zonder me, rijmratelt hij op zo'n onweerstaanbaar stuiterende beat die je lichaam tot overgave dwingt terwijl je hoofd nog worstelt met een oordeel over zijn teksten. So everybody just follow me cuz we need a little controversy and it feels so empty without me. De snelheid waarmee Eminem de woorden over elkaar laat buitelen, is in de clip van Without Me vertaald in een bomvol filmpje. Een opeenstapeling van cartoonachtige beelden, met als middelpunt de rapper himself in allerlei gedaanten. Hij is de dikke Elvis in Las Vegas-tenue die na een zieltogend breakdansje op zijn rug op de vloer eindigt. Hij is de bezorgde moeder met de afro-pruik en de getatoeëerde zeemansarmen in de fictieve talkshow over het thema 'When Sons Go Bad'. En de rapper schuilt ook onder de woeste baard en het camouflagepak van de hilarische Bin Laden die aan het eind van de clip in zijn grot overvallen wordt door Eminems rap- crew D-12 en van schrik uitbarst in een zenuwachtig horlepiepdansje. |
|
|
De kracht van de videoclip zit niet in deze blasfemische verkleedpartijen. Het uitzinnige filmpje geeft een prachtige samenvatting van Eminems duizelingwekkende universum, dat bevolkt wordt door een groeiend aantal afsplitsingen van de rapper, die elkaar opjutten, tegenspreken, ontkennen, en regelrecht tegenwerken. Het filmpje toont de expansiedrift van Slim Shady, het alter ego dat Eminem introduceerde op zijn vorige album. Slim Shady is het duivelse kwadraat van de rapper Eminem, die ook weer een media-uitvergroting is van Marshall Mathers, zoals hij in werkelijkheid heet. Deze Marshall Mathers, de meest sukkelige uitvoering van de rapper, ligt in Without Me met een medische kraag op een brancard en klaagt dat niemand meer in hem is geïnteresseerd. Het publiek wil alleen maar Slim Shady, die dan ook overal in het medialandschap opduikt. Stripachtige ondertitels onderstrepen het beeldverhaal over de alarmerende hoeveelheid Shady-verschijning in allerlei tv-programma's. Hij duikt op in The Real World, de realitysoap van MTV, waar de hoofdrolspelers gillend weglopen omdat hij in de huiskamer een opblaas-pop zit te kussen. Hij speelt mee in de Amerikaanse versie van Operatie Robinson, waar hij aanvoerder is van een clan en zijn medesurvivors in een uithoudingstest verslaat. En in de talkshow over 'When Sons Go Bad' staat Slim Shady op de tribune het publiek tegen de klagende moeders op te hitsen. |
|
|
Duty calls! |
|
| Lijnrecht tegenover deze onstuitbare opkomst van het Kwaad staat een andere rode draad in de clip: de reddingsactie die Eminem onderneemt samen met zijn producer en mederapper Dr. Dre. Met een knipoog naar stripheld Batman wordt het duo opgeroepen via een teken dat op de wolken is geprojecteerd. Duty calls! meldt een striponderschrift, waarop Eminem zich los rukt van de twee dames in zijn bed. Razendsnel verandert hij in de gemaskerde Rap Boy, die net zo'n groen-rood-geel pakje draagt als Batmans jonge hulpje Robin. Kruistrekkend vanwege zijn te strakke broekje springt Rap Boy in een knalgele rapmobile, en al rappend en scheten latend spoedt het dappere duo zich in de richting van een dreigende ramp. Die ramp is geen instortende wolkenkrabber, maar een klein Amerikaans jongetje dat op het punt staat te luisteren naar de nieuwe cd van Eminem. Onze helden komen net op tijd om het glimmende schijfje uit de handen van het jongetje te rukken. De vermanende vinger van Rap Boy gaat streng heen en weer. Niet voor kleine kin deren, wijst hij op de cd naar het 'parental advisory'-label dat waarschuwt voor grof taalgebruik. Een label dat inderdaad op de cover prijkt van Eminems nieuwste album. | |
|
De Uitschakeling Van Een Gevaarlijk Schijfje |
|
|
Deze Uitschakeling Van Een Gevaarlijk Schijfje verbeeldt prachtig de essentie van de videoclip - uiteindelijk niet meer dan een reclamespot waarmee een potentiële hit aan de man wordt gebracht. De meeste popgroepen proberen dat verkoopargument te verdoezelen en verleiden de clipkijker met mooie beelden en mooie mensen, die toevallig ook nog eens Marshall Mathers, alias Eminem, alias Slim Shady zingen en muziek maken. Het filmpje bij Without Me begint in de supermarkt, waar het jongetje aan de aandacht van zijn moeder ontsnapt en gauw Eminems nieuwe album koopt. Aan het eind van de clip houdt Eminem als Rap Boy zijn eigen album demonstratief voor de camera omhoog. Ziehier het product waar het in deze spot om gaat. Het belerende vingertje van Rap Boy en de nadruk op de grove-tekst en sticker maken de clip een paradoxale waarschuwing tegen zichzelf- luister niet naar dit nummer, kindertjes! Een slimme marketingtruc om het popminnende puberpubliek te bespelen, dat een ouderlijk verbod als een aanbeveling beschouwt. Het is ook een geestig antwoord op de censuurpogingen van keurig Amerika. Het bewaken van de tedere kinderziel, dat is nou typisch een klusje voor mij, rapt Eminem enthousiast. Now this looks like a job for me / so everybodyjust follow me. Om vervolgens ten strijde te trekken tegen zijn eigen, grofgebekte alter ego. |
|
|
Dat maakt Eminem interessanter dan de gemiddelde met goud omhangen rap per. Net als Madonna en Prince speelt hij het spiegelspel. Hij maakt het imago en de macht van de popster tot onderwerp van zijn teksten en videoclips. Ik ben alles wat jij in mij ziet, is zijn boodschap aan de luisteraar. Ik besta alleen in mijn muziek: Im a ghost trapped in words. Ik ben de duivel en de Heiland, de misdaad en het geweten, de rat en de rattenvanger. You can try this at home rapt hij in The Great Eminem terwijl hij zich als een negentiende-eeuwse boeienkoning ondersteboven in een waterbassin laat zakken. Het benauwende einde van de clip is dat hij nog steeds geboeid onder water hangt. In het veelgeprezen filmpje bij Stan speelt Eminem een geobsedeerde fan van zijn eigen muziek, een fan die compleet doordraait als de popster hem geen exclusieve aandacht geeft. Zijn vele alter ego's maken Eminem ongrijpbaar, want je weet nooit precies wie er aan het woord is. Verontruste ouders die het ene moment satanisch worden uitgelachen, krijgen aan het eind van The Eminem Show onverwachts gelijk. I don't blame you, zegt de vader van een nu zesja rige dochter tegen alle collega-ouders. I wouldn't let Hailie listen to me neither. Dit ter afsluiting van de vunzige fuck-en-pussyrap My Dad's Gone Crazy waarin Eminem de stem van zijn dochtertje heeft verwerkt. Ze roept dat haar vader gek is geworden. |
|
| Een groot verschil met Prince en Madonna is dat Eminem in de drie jaar dat hij in de pop- business huishoudt, zijn imago nauwelijks heeft veranderd. Voor een videoclip zet hij een dom brilletje op, een afropruik of een Bin Laden-baard. Maar onder die carnavaleske ver- kleedpartijen blijft hij de spijkerbroekjongen met het witte T-shirt en het korte, geblondeer- de haar. En eigenlijk zien alle alter ego's van Eminem er zo uit. Dat maakt zijn universum zo verwarrend. In stemgeluid en in uiterlijke ver schijning verschilt de duivelse Slim Shady niet van de oprechte Marshall Mathers. En zelfs de moorddadige muziekfan Stan ziet er precies zo uit als de popster die hij bewondert. Will the real Slim Shadyplease stand up, rapt Eminem in een van zijn clips dan ook quasi-wanhopig tegen een zaaltje vol nep-Eminems. White America! I could be one of your kids! is de triomfantelijke uitroep waarmee The Eminem Show begint. In de verte herinnert Eminems T-shirt imago aan de George Michael uit de tijd van Wham! en het begin van zijn solocarrière. Een ideale schoonzoon die poseerde als Bad Boy, en die tienerouders plaagde met zijn ver- heerlijking van feesten in plaats van werken. Decennia later bleek de gecoiffeerde rebellie van George Michael een facade waarachter de Engelse zanger angstvallig zijn homoseksuele pisbakpraktijken verborg. Eminem hoort duidelijk bij een ander tijdperk. Bij de shockrapper is er geen sprake van een scheidslijn tussen vóór en achter de schermen. Hij is de realityver sie van George Michael. Zijn drie samenhan gende laatste albums vormen met elkaar een keihard docudrama, waarin de bizarre fanta sieën van Slim Shady worden gelijkgeschakeld met de huwelijksproblemen van Marshall Mathers, die de fans óók kennen uit de kranten. | |
| Het spel dat
Prince en Madonna spelen met gegevens uit hun autobiografie is veel ge- controleerder dan het psychologische
Russi sche roulette van Eminem. De 'echte' wereld die opduikt uit de
persberichten over de rapper is minstens zo gewelddadig als Eminems met geesten
bevolkte woordenuniversum. De ru ziënde ouders van Prince, de vroeggestorven
moeder van Madonna - het is Peyton Place ver geleken bij het beeld dat
geschetst wordt van Eminems jeugd. In zijn raps krijgen zijn zelfge creëerde
alter ego's voortdurend gezelschap van een handvol figuren uit zijn
autobiografie: zijn afwezige vader, zijn hoerige ex-echtgenote Kim, zijn
doodgeschoten jonge oom Robbie, zijn engelachtige dochter Hailie en zijn duivels
slechte moeder Debbie. De laatste is het échte spookbeeld in Eminems clips: een
te dikke dronken krulspeldenmoeder die de rapper in menige filmpje te lijf gaat.
Het hardste num mer op The Eminem Show is Eminems zoveel ste afrekening met
Debbie, een verbale uitdrij ving die eerder thuishoort in een besloten
psy
chiatrische sessie dan in de open arena van de hitparademuziek. Puberaal zijn de scheldlitanieën van Eminem. Maar heroïsch is het gevecht dat hij voert met de spoken uit zijn onderbewuste. Zijn act speelt perfect in op de spanningsvolle relatie tussen verbaal en fysiek geweld die niet alleen Ameri ka in zijn greep houdt. Eminem is het product van de ontketende mens, die aan het begin van de eenentwintigste eeuw geen duistere aan drift meer verborgen hoeft te houden en het recht opeist om alle kanten van zijn persoon lijkheid te verwezenlijken. Het belangrijkste gevoel dat doorklinkt in zijn denderende raps is de wanhoop van een jongeman die niet an ders kan dan zichzelf opsplitsen en tegenspre ken. Deze rapper speelt het spiegelspel niet al leen uit berekening. Het is de enige manier om recht te doen aan zijn versplinterde ziel. |
|
|
|
|
|
Without Me I've created a monster, cuz nobody wants to see Marshall no more they want Shady I'm chopped liver well if you want Shady, this is what I'll give ya a little bit of me mixed with some hard liquor some vodka that'll jumpstart my heart quicker then a shock when I get shocked at the hospital by the Dr. when I'm not cooperating when I'm rocking the table while he's operating you waited this long now stop debating cuz I'm back, I'm on the rag and ovulating I know that you got a job Ms. Cheney but your husbands heart problem's complicating So the FCC wont let me be or let me be me so let me see they tried to shut me down on MTV but it feels so empty without me So come on and dip, bum on your lips fuck that, cum on your lips and some on your tits and get ready cuz this shit's about to get heavy I just settled all my lawsuits Fuck YOU DEBBIE! [Chorus X2] Now this looks like a job for me so everybody just follow me cuz we need a little controversy, cuz it feels so empty without me [Verse 2] Little hellions kids feeling rebellious embarrassed, their parents still listen to Elvis they start feeling the prisoners helpless, 'til someone comes along on a mission and yells "bitch" A visionary, vision is scary, could start a revolution, pollutin the air waves a rebel so let me just revel an bask, in the fact that I got everyone kissing my ass and it's a disaster such a catastrophe for you to see so damn much of my ass you ask for me? Well I'm back [batman sound] fix your bent antennae tune it in and then I'm gonna enter in and up under your skin like a splinter The center of attention back for the winter I'm interesting, the best thing since wrestling Infesting in your kids ears and nesting Testing "Attention Please" feel the tension soon as someone mentions me here's my 10 cents my 2 cents is free A nuisance, who sent, you sent for me? [Chorus X2] [Verse 3] A tisk-it a task-it, I'll go tit for tat with anybody who's talking this shit that shit. Chris Kirkpatrick you can get your ass kicked worse than them little Limp Bizkit bastards, and Moby you can get stomped by Obie, you 36 year old bald headed fag blow me You don't know me, you're too old let go its over, nobody listens to techno Now lets go, give me the signal I'll be there with a whole list full of new insults I've been dope, suspenseful with a pencil ever since Prince turned himself into a symbol But sometimes the shit just seems, everybody only wants to discuss me So this must mean I'm disgusting, but its just me I'm just obscene Though I'm not the first king of controversy I am the worst thing since Elvis Presley, to do Black Music so selfishly and use it to get myself wealthy (Hey) there's a concept that works 20 million other white rappers emerge but no matter how many fish in the sea it'd be so empty without me [Chorus X2] (Hum dei dei la la Hum dei dei la la... la la la) [X2] "Kids" Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel voor havo en atheneum. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Geraadpleegde bronnen oa De versplinterde ziel. Marijn van der Jagt Volkskrant 06-06-2002 Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven:
|
|
