Tussen de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) en het begin van de nieuwe eeuw werd Amerika overspoeld door veranderingen. De landbouw en het boerenleven maakten plaats voor industrie en verstedelijking. Na het einde van de burgeroorlog en de opheffing van de slavernij, trokken veel Afrikaanse Amerikanen naar de steden.

JAZZ
Het leven was nog tamelijk overzichtelijk. Rivierboten, stoomtreinen en gaslampen waren nog niet vervangen door auto's, vliegtuigen en elektriciteit. Terwijl sommige Amerikaanse steden worstelden met hun nieuwe, multiculturele identiteit, stond New Orleans meer open voor etnische diversiteit, mede vanwege het feit deze stad ooit onder Frans bestuur stond. Afrikaanse Amerikanen, Europeanen en autochtone Amerikanen vermengden zich soepeler dan in de meeste andere steden en deze atmosfeer bevorderde nieuwe culturele verbindingen en verfrissende expressievormen.
New Orleans

In deze culturele ratatouille van een stad werd gedurende de jaren tachtig en negentig van de negentiende eeuw de vroege jazz geboren.Deze muziek werd voornamelijk door Afro-Amerikanen gespeeld daarbij hun blues, spirituals en worksongs inbrengend en combinerend met Europese muziek en instrumenten (vooral de koperinstrumenten). De improvisatie, het spontaan toepassen van ritmen en melodieën, vormt een onderdeel van de Afrikaanse muziek en werd van meet af aan een wezenlijk bestanddeel van de jazz.

Jazz was in de eerste plaats amusementsmuziek van de zwarte arbeidersklasse (samen met de ragtime, de cakewalks en andere populaire muziek). De vroege jazz was vooral dansmuziek en zou dat nog jaren blijven. Deze muziek stond nog niet bekend als jazz en het zou nog vele jaren duren voor die term algemeen ingang vond.

  Jelly Roll Stomp Jelly Roll Morton

  

Morton was zowel pianist als orkestleider en hij behoort ontegenzeggelijk tot de giganten van de vroege jazz. Hij bouwde voort op de vroege ragtime en leidde enkele van de beste orkesten van zijn tijd, waarvan de Red Hot Peppers het bekendst zijn geworden. Het nummer is afkomstig van het album Jelly Roll Morton (Milestone) en het is halverwege de jaren twintig opgenomen, dus ongeveer rond de tijd dat de vroege jazz van New Orleans op het punt stond te worden afgelost door het swingtijdperk. De diverse jazzkenmerken zijn gemakkelijk te onderscheiden, vooral de hechte en swingende ritmen die elkaar soms overlappen en de pakkende improvisaties die op de melodie van het nummer zijn geinspireerd.

New Orleans, met zijn rijke, muiticulturele geschiedenis en veelkleurige inwoners, was de vanzelfsprekendste en misschien wel enig mogelijke plaats voor de geboorte van de jazz. Dit waren aan het eind van de negentiende eeuw de ingrediënten

  • Een gemengde populatie van Franse, Spaanse, Afrikaanse en Indiase komaf - en een grootsteedse atmosfeer. De Afrikaanse muziek kwam direct richting New Orleans door de slavenhandel en indirect via géimmigreerde West-Indiërs die al eerder Afrikaanse tradities in hun cultuur integreerden.
  • Een grote concentratie van Afrikaanse Amerikanen en andere kleurlingen. In 1880 waren 55.000 van de 210.000 inwoners van New Orleans niet-blanken. De stad was het belangrijkste bevol- kingscentrum van het Zuiden en Amerika's zuidelijkste import- en exporthaven en kende een hoog percentage passanten. Dat alles droeg er toe bij dat er met het oog op de rassenverhoudingen - vergeleken met andere Amerikaanse steden - een relatief ont- spannen sfeer heerste.
  • Harmoniekapellen maakten deel uit van een populaire traditie die ontstond toen Louisiana onder Frans bestuur stond. Voordat de eerste vernieuwers van de jazz opgang rnaakten in de jaren na de Amerikaanse Burgeroorlog, werden er via die harmoniekapellen koperen blaasinstrumenten in New Orleans geintroduceerd, waaronder de kornet, de trompet, de saxofoon en de trombone. Deze instrumenten kwamen uiteraard ook in handen van Afro-Amerikaanse muzikanten.
  • Ontspannen houding ten opzichte van kleurlingen. Ondanks de rassenscheidingspolitiek, werden mensen van etnische minderheden in New Orleans beter behandeld dan elders. Anders dan in andere Amerikaanse steden, stonden de gekozen bestuurders en de politie van New Orleans een vrije vermenging van de rassen toe. En uiteraard werden ook de muzikale invloeden gedeeld.

De kleurlingen in New Orleans, de eerste vertegenwoordigers van de vroege jazz, waren creool (mengeling van Fransen en Afrikanen) of mulat (mengeling van Europeanen en Afrikanen)

  • De vele muzieksoorten, waaronder blues, spirituals, marsmuziek, populaire musicalwijsjes, opera en klassieke muziek, waren de creoolse jazzmuzikanten allemaal bekend, omdat velen van hen vaak ook een Europese muziekopleiding hadden genoten.
  • De Afro-Amerikaanse parade-, begrafenis- en feestorkesten die aan het eind van de negentiende eeuw floreerden, maakten gebruik van enkele essentiële elementen van de jazz: improvisatie, swingende, meervoudige ritmen en ragtime syncoperingen.
  • Overal in het Zuiden waren er Afro-Amerikaanse kerken, waar de zondagdiensten werden opgeluisterd met gospelsongs die ook duidelijk sporen van jazz vertonen, zoals vraag en antwoord (de interactie tussen voorganger en gemeente, of tussen koor en gemeente), improvisatie en swingende ritmen.
  • Storyville, het beruchte district waar prostitutie wettelijk was toegestaan. Het nachtleven van Storyville bestond uit tientallen cafés, pianobars en huizen van plezier, inclusief muzikaal amusement dat verzorgd werd door de vroege jazzmuzikanten.
 Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven: het Nederlandse onderwijs is een kale kip en daar valt dus niets te plukken.


10/24/2002 update SG Groenewald