Bernard van Clairveaux (1090-1153)

behoorde tot de strenge cisterziënzer orde en was de stichter van het klooster van Clairveaux. Hij heeft veel geschriften nagelaten tegen de praal en de weelderigheid van de kloosters van zijn tijd.

Maar welk nut hebben in het klooster, onder het oog van de broeders die daar lezen en studeren, die belachelijke monsters in hun verbazende en misvormde aanvalligheid, in hun aanvallige misvormdheid? Waartoe dienen die vuile apen, die trotse leeuwen, die monsterlijke centauren, die halve mensen, die gestreepte tijgers, die strijdende ridders, die jagers die op hun hoorn blazen? Men ziet veel lichamen met maar één hoofd of omgekeerd veel hoofden op één lichaam. Hier staat een viervoeter met een slangenstaart, daar een vis met een dierenkop. Dan weer sleept de voorste helft van een paard een halve geit achter zich aan of draagt een gehoornd dier het achterste van een paard.

Kortom, zo talrijk en zo verbazend zijn de variëteiten van overal verschillende vormen dat we meer geneigd zijn het marmer te lezen dan onze boeken en ons eerder de hele godganse dag over deze dingen te verwonderen dan te mediteren over Gods wet. In Godsnaam, als mensen zich niet schamen voor deze dwaasheden, laten zij dan tenminste terugschrikken voor de kosten.