BRONNENBUNDELS
 


Alessando Mendini

Als men kitsch beschouwt als een zo uitgebreid mogelijke en een zo up-to- date mogelijke visie voor het interpreteren van de ons omringende cultuur, dan kan de stap naar een 'methodologie van het ontwerpen van kitsch' klein zijn: dit wil dus zeggen een stap naar een neo-kitsch die cultureel bekend met zichzelf is. (...)
De kitsch explosie veroorzaakt een kettingreactie: waarom zouden we de natuurlijke, intieme en mythische verhouding die tussen de mens en het zogenaamde 'lelijke' voorwerp in iedere maatschappij optreedt, niet uitsluiten?

Kitsch mens, kitsch voorwerpen, kitsch schilderijen en kitsch huizen: een paradoxale verheerlijking van tradities, een triomf van het falende oorspronkelijke, een ommezwaai van de goede smaak, de beschikbaarheid van een esthetische huichelarij die overeenkomt met de huichelarij van het dagelijks teven: geen inzet vragend, niet dramatisch, maar wel vragend om sympathie en ontspannend. Koekoeksklokken, niet-Franse cognac, vetplanten naast de divan, stijlvolle villa's, doorkijkjes op de Vesuvius die zijn uitgevoerd in fosforiserend plastic: dit zijn de gebruikelijke ideeën over kitsch, zelfs de ideeën zelf zijn kitscherig.

Uit: Alessandro Mendini, Lofrede op de kitsch. in: Mendini catalogus Groninger Museum 1988

Maar de fenomenologie van de kitsch is heel wat uitgebreider en ingewikkelder, je kunt het niet terugbrengen tot Eiffeltorens die parfumflesjes geworden zijn en ook niet tot Madonna's van Lourdes die op badpakken worden afgedrukt.
Er zit echter ook een andere kant aan kitsch! Kitsch betekent bijvoorbeeld ook het zich bewust worden van het dagelijks leven, het is de existentiële verhouding van de mens met de kleine esthetiek, het is een soort spiegelbeeld van de kunst.
Kitsch is een politiek feit dat rechtstreeks verbonden is met de kracht van de middenklasse, het is het paard van Troje van de volksmassa's om zich weer kunst toe te eigenen.

De massamens vindt kitsch mooi, omdat het door hemzelf gemaakt is, want het is per definitie een kwantitatief verschijnsel, het heeft de verdienste dat de afgezonderde intelligentie van het meesterwerk erdoor afgewezen wordt. Maar juist omdat kitsch in staat is om langzaam maar zeker 'zuivere' betrekkingen tot stand te brengen tussen de mens en de voorwerpen die hij gebruikt en die hem omringen, komt aan het licht dat kitsch die 'zekere' esthetiek, die werkelijk creatieve capaciteit, dat formele model is dat zich werkelijk in een groot aantal personen manifesteert. Kitsch is toegepaste kunst en geschikt gemaakt voor een 'ieders' leven en voor 'alledag'.
Kitsch is ontzettend sterk, onuitroeibaar, zeer uitgebreid en overheersend aanwezig: daarom kunnen we er beter ons voordeel mee doen.