Het ingangsportaal van de Saint Trophime in Arles: Laatste oordeel

Het ingangsportaal van de Saint Trophime in Arles is in zeker opzicht ook een propagandistisch arrangement. De tronende Christus temidden van de vier symbolen die de evangelisten moeten voorstellen, is frontaal boven de ingang afgebeeld. Niet te missen voor ieder die de kerk langs deze ingang betreedt. Deze combinatie verbeeldt een visioen uit de bijbel. De twaalf apostelen zitten op de bovendorpel aan zijn voeten. Links van hen zijn verdoemden in ketens afgebeeld en rechts gelukzaligen die gered worden. Het is een voorstelling van het Laatste Oordeel, waarin Christus als rechter het eindoordeel velt over alle mensen. Het is de essentie van de Christelijke heilsleer. Een duidelijke boodschap dus, die toen voor iedereen begrijpelijk was. Er zijn geen details die niet ter zake doen. De strenge vormgeving van de beelden draagt ook bij aan de inhoud van de boodschap. Dwingend, onontkoombaar.

De inhoud van het Christelijk geloof is niet wezenlijk veranderd in de loop der eeuwen, maar er werden wel andere accenten gelegd. Het Laatste Oordeel bijvoorbeeld komt als thema in de beeldende kunst van de barok weinig voor. Men wilde een glorieuzer beeld van de triomferende kerk presenteren. De plafondschildering van Pietro da Cortona in het Palazzo Barberini is een verbeelding van de 'Triomf van de Goddelijke Voorzienigheid' een voorbeeld van propaganda voor het 'Goddelijk recht'. De 'massaregie' van deze scene is goed te vergelijken met de omvang en de complexiteit waarmee een kunstenaar bij de uitbeelding van een Laatste Oordeel te maken heeft., Maar wat een verschil in uitvoering! Religieuze kunst is in de barok heel sterk op de toeschouwer gericht en probeert hem met overrompelingstactieken voor christelijke ideeën te winnen. Alles is er op gericht om te overtuigen. Met retoriek, expressiviteit, illusionisme worden de emoties van de kijker bespeeld en via die emoties moet het verstand bereikt worden.