Strip en cartoon

Siena

Simone Martini laat zijn bedrevenheid als verteller zien in het altaarstuk van de heilige Agostino Novello. De plaatsing van de monnik in het midden, mogelijk een wens van de opdrachtgever, volgt de traditie van verschillende andere voorstellingen uit de dertiende eeuw, maar Simone heeft het houterige van deze voorgangers veranderd in een soepele, licht gedraaide houding van de heilige. Het boek dat de monnik vasthoudt kan een symbool zijn voor de juridische kennis, waarvoor Novello, die korte tijd prior van de Augustijner orde was, zeer veel respect genoot. Verzonken in meditatie staat hij tussen de bomen van een woud, terwijl een engel in zijn oor fluistert. Simone's subtiele gevoel voor lijn en ruimte blijkt uit de zachte rondingen van de bochten en de suggestie van een diagonale beweging de diepte in. De stoppelbaard op de kaken en kin van de monnik is een zeldzaam realistisch detail, dat een voorafschaduwing lijkt van de realistische effecten die door de Nederlandse kunstenaars in de volgende eeuwen nog verder zullen worden toegepast.

De taferelen aan weerskanten stellen wonderbaarlijke, postume verschijningen van Agostino Novello voor, waarin hij een jongen geneest die door een wolf is aangevallen en het leven teruggeeft aan een reiziger die van zijn paard is gevallen en aan een baby die uit een gebroken hangwieg is getuimeld. In één scène grijpt de monnik in door een plank te pakken die is losgeschoten uit een balkon en een kind dat hierdoorheen gevallen is te redden. De houtnerven van de balkonplanken, de met klinknagels beslagen deuren en kijkjes in trappenhuizen brengen het Siena uit de dagen van Simone Martini in herinnering, zonder dat hij de soberheid van zijn patronen en zijn verfijnde kleurgebruik daaraan opoffert.

Het altaarstuk werd ontworpen om in de belangrijkste kerk van de Augustijnen in Siena boven het graf van Agostino Novello te plaatsen. Deze plaatselijke 'beato' 1) was in 1309 gestorven. Hij is voorgesteld terwijl hij het leven teruggeeft aan de slachtoffers van vier fatale ongelukken - een overtuigende visuele bevestiging van het laat-middeleeuwse geloof in het vermogen van heiligen om in het dagelijks leven in te grijpen. (...) In vergelijking met eerdere voorbeelden van dit soort heiligenvoorstellingen is Simone Martini veel meer in staat om de beschouwer het gevoel te geven dat de heilige fysiek aanwezig is. Ondanks zijn spaarzaam gebruik van details geeft hij een veelomvattender en realistischer uitbeelding van de stad en haar landelijke omgeving dan de meer schematische beeldtaal van de vroegere schilders. Uit dit schilderij blijkt een hoog ontwikkeld vermogen van de maker om dramatische en ontroerende stiuaties, die zich in en rond een veertiende eeuwse stad moeten hebben afgespeeld, in schilderkunstige termen te beschrijven en vast te leggen.

1) zaligverklaard