De regels van het Nieuwe Bouwen

In dezelfde brief doet Hannes Meyer het voorkomen alsof hij, en niet Gropius, de bouwer is van de wijk Dessau-Törten. De opzet van deze wijk paste wel in zijn ideeën over verantwoorde volkswoningbouw.

In Dessau grote opwinding: de 90 volkswoningen van de stadswijk Dessau-Törten, de eerste collectief vormgegeven bouwopdracht van onze bouwafdeling, zijn zover dat men ze kan bezoeken. Duizenden doen dat. In de hele pers veel waardering. Een tweeëneenhalve kamer-woning met keuken, bad en toebehoren voor 37,50 Mark huur in de maand! Eindelijk is er gewerkt in de zin van een nieuw Bauhaus. Weliswaar tot stand gekomen onder mijn geestelijke leiding, maar zelfstandig uitgevoerd door een groep.

In het onderstaande artikel valt te lezen hoe het met deze huizen in Dessau-Törten is gegaan. De regels van het Nieuwe Bouwen bleken voor de bewoners te veel een dwangbuis.

In de wijk Törten in Dessau, gebouwd in de jaren 1926-28, kwam Gropius een heel eind met de machinale vervaardiging van woningen. Gropius had voor Törten een bouwsysteem ontwikkeld dat het mogelijk maakte om een woning in minder dan een dag van geprefabriceerde elementen en betonblokken in elkaar te zetten. De lopende band had hier de vorm van een op rails voortbewegende kraan waarmee bouwdelen aan weerszijden van de kraan op hun plaats werden gehesen. Waren de woningen links en rechts van de kraan klaar, dan reed deze een stukje door om aan de volgende te beginnen. Gropius was trots op de 314 lopendebandwoningen van Törten en maakte er een boekje over. De foto's van de pas opgeleverde wijk in dit boekje laten honderden strenge, eendere Existenzminimum-woninkjes zien die strak in het gelid staan.

Zoals het hoort bij gebouwen van het Nieuwe Bouwen zijn ze wit en hebben ze platte daken en strookramen. Op de plattegronden is te zien dat er drie typen woningen in Törten stonden, van het bovenminimale type van 74 vierkante meter tot het echte Existenzminimum-type van 57 vierkante meter. Het zijn bijzonder eenvoudige woningen. Bij het allerkleinste type komt men direct na binnenkomst via een gangetje in de woonkamer en de woonkeuken die aan de tuin liggen. Een kleine trap naar boven leidt naar de lage slaapkamers, een trapje naar beneden naar de kelder en een wasruimte. Deze ruimtes bevinden zich aan de straatkant. Aan de tuinzijde zit naast de woonkeuken ook nog een stal voor de dieren, want het was de bedoeling dat de bewoners van Törten hun voedsel grotendeels zelf zouden produceren - winkels kende de wijk oorspronkelijk niet. De tuin heeft dan ook, zeker in verhouding met de woninkjes, enorme afmetingen.