modeontwerp: de doorbraak van Viktor & Rolf

De agressie en woede die Viktor & Rolf met hun ontwerpen willen uitdrukken, geven ze vorm door de kleren daadwerkelijk te mishandelen. Ze gooien en smijten ermee, klemmen ze tussen een deur, trekken er dan aan en knippen er vervolgens stukken uit. De 'wonden' die bij deze mishandeling ontstaan, vormen het uitgangspunt voor plooien, ingezette stukken, splitten, bulten en andere aantastingen. In de collectie die ze in Paris presenteerden is het proces goed te zien als je de verschillende stadia van transormatie bekijkt die een simpel wit jurkje doormaakt. Halverwege wordt die jurk opeens uitgevoerd in kostbare, geborduurde ivoorkleurige zijde, een couturestof die stoffenhandel Capsicum het duo ter beschikking stelde. Daar is als een 'inktvlek' een stuk zwarte kant tegenaan gezet. Met opzet is het hele stuk, inclusief gaten en rafels gebruikt. Het misvormt de jurk zoals een litteken dat doet, maar tegelijkertijd geeft die amorfe vorm de jurk een exotische schoonheid. Het is het meest consequente en daarom belangrijkste stuk uit hun collectie.

De doorbraak van Viktor & Rolf De modeontwerpers Viktor & Rolf kleden een nieuwe vrouw. Ze richtten een ruimte in die met glazen wanden is afgescheiden. Het zaaltje dat zo ontstaat, lijkt daardoor op een winkel met een flinke etalage. Rechts in de hoek staan op drie poppen de ontwerpen opgesteld waarmee Viktor & Rolf vorig jaar in het Franse Hyères de eerste prijs wonnen in een wedstrijd voor jonge ontwerpers. Kenmerkend voor alledrie kostuums zijn de wijde, bolle, lange rokken. De poppen waarop ze tentoongesteld worden zijn een halve meter langer dan de gemiddelde bezoeker, zodat je tegen ze opkijkt.(...) De jurken van Viktor & Rolf bestaan uit echte textiel. Die textiel werd echter al eerder verwerkt tot een kledingstuk. Tientallen oude overhemden in vele tinten grijs -met boord en mouwen naar beneden hangend- vormen de lagen voor een rok. Voor het lijfje van een ander kostuum is een klein deel van een grijs kostuumvest gebruikt. De randen zijn sterk gerafeld en vervolgens vastgezet op een witkatoenen ondergrond. Alsof er een stuk stof op een toile - een proefmodel voor couturekleding - is bevestigd.		Uit: Pauline Terreehorst, 'Verknipte' jurken van Viktor & Rolf verrassen Parijs. in: de Volkskrant 19 maart 1994
	In de begeleidende catalogus spreekt men van jurken die lijken op archeologische vondsten, vazen die uit scherven werden gereconstrueerd. Tegen de glazen ruit staat een nieuwer ontwerp. Het is een lange witte jurk met bolle rok, waarvan de zijkant ter hoogte van de bovenarm en de heup lijkt te zijn weggehakt. De jurk staat daardoor plat op de ruit, zodat de mogelijkheid ontstaat het effect goed te bekijken. Een andere witte jurk is aan een paar onzichtbare draden erboven gehangen. Weer zie je hetzelfde effect, alleen is nu het bovenste deel van de borst het doelwit van een onbekende beul die jurken amputeert. Wie na deze beschrijving denkt dat de ontwerpen van Viktor & Rolf alleen geschikt zijn voor een museum, vergist zich. Deze kleren zijn bedoeld om aan te trekken en zijn net zo draagbaar als die van Comme des Gargons of van Martin Margiela, waaraan ze verwant zijn. De draagster moet er wel tegen kunnen dat kleding zo een dicussiestuk kan worden maar dat zijn opvallende hoeden, sieraden of schoenen soms ook.
Bovendien gaat het gesprek dan weer eens over iets anders dan over te dik of te dun, erotische uitstraling of kuise ingetogenheid. Die categorieën spelen in de ontwerpen van Viktor & Rolf zelfs geen enkele rol. Ze reageren verbaasd als ik vraag of verleiding in hun werk belangrijk is. Hun kleren drukken wel emoties uit, maar zeker geen zinnelijkheid. Het gaat ze eerder om agressie en woede. Daarom presenteerden ze hun collectie ook op een bijzondere manier tijdens de groepsshow van jonge Nederlandse ontwerpers in het Parijse Institut Néerlandais. De modellen bleven aan het begin van het plankier met gebogen hoofd staan en liepen pas verder als ze van een voorgangster een flinke klap op hun rug hadden gehad. Waarom ze voor woede kiezen, kunnen de ontwerpers moeilijk uitleggen. Het lijkt hun de juiste emotie voor deze tijd.
Viktor & Rolf, Ontwerp Co 2-05, 1994
Viktor Horsting en Rolf Snoeren, beiden vierentwintig en afgestudeerd aan de Arnhemse Kunstacademie, gingen in 1992 op de bonnefooi naar Parijs. Ze wilden stage lopen bij bekende ontwerpers, maar dat bleek minder makkelijk dan ze dachten. Om toch wat te doen te hebben, schreven ze zich als duo in voor een wedstrijd in Hyères, waar jonge createurs prijzen kunnen winnen die hen goed op weg helpen. Met hun eerste prijs konden Viktor & Rolf gratis deelnemen aan de grote kledingbeurs Prêt-à-Porter Féminin. Ze mochten etalages inrichten van topboetieks als Kashiyama en Maria Luisa in Parijs, en kregen daarbij hulp van het gerenommeerde pr-bureau Deuxieme Bureau. Naast hun ontwerpwerk voeren ze inmiddels commerciële opdrachten uit voor het in Parijs gevestigde, maar door Nederlanders geleide ontwerpbureau Ravage.
	De agressie en woede die Viktor & Rolf met hun ontwerpen willen uitdrukken, geven ze vorm door de kleren daadwerkelijk te mishandelen. Ze gooien en smijten ermee, klemmen ze tussen een deur, trekken er dan aan en knippen er vervolgens stukken uit. De 'wonden' die bij deze mishandeling ontstaan, vormen het uitgangspunt voor plooien, ingezette stukken, splitten, bulten en andere aantastingen. In de collectie die ze in Paris presenteerden is het proces goed te zien als je de verschillende stadia van transormatie bekijkt die een simpel wit jurkje doormaakt. Halverwege wordt die jurk opeens uitgevoerd in kostbare, geborduurde ivoorkleurige zijde, een couturestof die stoffenhandel Capsicum het duo ter beschikking stelde. Daar is als een 'inktvlek' een stuk zwarte kant tegenaan gezet. Met opzet is het hele stuk, inclusief gaten en rafels gebruikt. Het misvormt de jurk zoals een litteken dat doet, maar tegelijkertijd geeft die amorfe vorm de jurk een exotische schoonheid. Het is het meest consequente en daarom belangrijkste stuk uit hun collectie.