Warhol en zijn factory

Popart-kunstenaars baseerden hun werk op het principe van de collage en de assemblage, als een manier om gebruik te maken van de overvloed aan algemeen beschikbare beelden uit de massamedia. Door de objets trouvés in hun oorspronkelijke vorm te gebruiken, of door ze met de hand te kopiëren of te reproduceren als foto of zeefdruk, vestigden zij juist de aandacht op het feit dat ze bestaande motieven en artefacten recycleden. Hun iconografie ontleenden ze aan de alomtegenwoordige advertenties en billboards, foto's, stripverhalen, tijdschriften en kranten, de film en de televisie. Op deze manier maakten zij democratische, toegankelijke kunst die functioneerde als een spiegel van de cultuur waaruit ze voortkwam. Pas achteraf lijkt de verbluffend simpele strategie van Warhol en zijn geest-verwanten zo vanzelfsprekend, dat hij onvermijdelijk was. (...)

De impact van de ready-made op de conventionele opvattingen over artistieke uitingen en creativiteit werd door de Popkunstenaars met wild enthousiasme opgepakt. Vooral door hun absolute weigering tot het nemen van elke verantwoordelijkheid, noch voor hun voorstellingswereld, noch voor hun werkwijze, krenkten zij de gevoelens van diegenen die waren opgevoed met het idee dat een kunstwerk een subjectieve, puur individuele bijdrage aan de wereld levert.(..) Hun pertinente weigering nog iets nieuws toe te voegen aan het scala van prikkels werd ingegeven door de veronderstelling dat de wereld niet zat te wachten op nog meer bedenksels en dat het zinvoller was het verbijsterende stuwmeer van sensaties te herordenen. Paradoxaal is natuurlijk dat ze hun doel nastreefden door het creëren van nog meer objecten en zodoende dus zelf bij te dragen aan de koortsachtige productie en het consumentisme dat karakteristiek is voor de na-oorlogse industriële samenleving.

De houding van de Amerikaanse popkunstenaars ten opzichte van hun bronnenmateriaal was zo ambivalent dat critici en publiek erin konden lezen wat ze wilden. Warhol, die afwisselend gezien kan worden als een zorgeloze verheerlijker van de consumptiecultuur of als een milde satiricus, en zelfs volgens een van de eerste monografieën over hem als een marxistisch ingestelde criticus, was ook in dit opzicht een uitstekend voorbeeld. Consequent verklaarde hij dat hij geen maatschappelijk commentaar wilde geven: 'Ik schilder slechts de dingen die ik het beste ken: de symbolen van de grove, onpersoonlijke producten en de brutale, materialistische objecten waaruit Amerika bestaat'. Deze opzettelijk neutrale houding lijkt dicht bij de werkelijkheid, al zijn er dertig jaar later nog critici die Popart liever zien als politiek en sociaal correct, of integendeel als een belichaming van al het verderfelijke van de cultuur waar ze uit voortkwam.