|
Ideaalbeeld of liever naar het leven? Francisco de Holanda, een Portugese miniaturist (1517-1584) maakte in Italië kennis met Michelangelo. Gesprekken met deze kunstenaar legde hij vast in zijn werk De Pintura Antigua. Misschien zijn de woorden niet geheel betrouwbaar, de strekking waarschijnlijk wel. Hieruit blijkt een verschil tussen de Italiaanse opvatting van schilderkunst en de Vlaams/Nederlandse zienswijze. |
 |
| Schilderijen uit Vlaanderen zullen een vroom mens in het algemeen beter bevallen dan welk Italiaans schilderij ook maar. Die zullen hem nooit een traan doen laten, terwijl Vlaamse schilderijen ze rijkelijk doen stromen en dat niet door de kracht en de kwaliteit van het schilderij, maar vanwege de goedheid van de godvruchtige persoon. Het zal vrouwen aanspreken en dan vooral erg oude en erg jonge vrouwen en ook monniken en nonnen en bepaalde edellieden die geen gevoel voor echte harmonie hebben. In Vlaanderen schilderen ze met het oog op uiterlijke precisie of het soort dingen dat je leuk kunt vinden en waar niets kwaads over te zeggen is, zoals bijvoorbeeld heiligen en profeten. Ze schilderen stoffen en metselwerk, het groene gras van de velden, de schaduw van bomen, rivieren en bruggen, dat noemen ze landschappen met wat figuren hier en wat figuren daar. Ook al vinden sommigen het mooi, het is allemaal gedaan zonder verstand of gevoel voor kunst, zonder symmetrie of verhoudingen, zonder oordeel of durf. Toch zijn er landen waar ze slechter schilderen dan in Vlaanderen. Ik spreek niet zo laatdunkend over Vlaamse schilderkunst omdat er niets van deugt, maar omdat men probeert zoveel dingen goed te doen (die elk op zich voldoende zouden zijn voor grootsheid) dat men er niets goed doet... | |
|
In Italië gaf men de voorkeur aan een geïdealiseerd beeld boven het Hollandse gevoel voor 'realisme', waar overigens wel bewondering voor bestond. |
|
|
En niets is edeler en vromer dan de ware Italiaanse schilderkunst op zijn best, omdat bij wijze mensen de vroomheid nergens zo door opgewekt en versterkt wordt als door de moeilijkheidsgraad van een perfectie die één is met God. Want goede schilderkunst is niets anders dan een kopie van de volmaaktheid van God en een herinnering aan Zijn schilderijen. Het is muziek, een melodie die alleen door het intellect begrepen kan worden en dan nog met grote moeite. Daarom is schilderkunst van dit soort zo zeldzaam dat niemand het kan bereiken. Verder zeg ik (en degene die het hoort zal het waarderen): Er is geen klimaat of land onder de zon en de maan, buiten het koninkrijk Italië, waar men goed kan schilderen. Daarom verklaar ik dat geen enkele natie of volk (ik maak een uitzondering voor een of twee Spanjaarden) zich perfect de italiaanse manier van schilderen (die dezelfde is als van de oude Grieken) eigen kan maken of kan imiteren, op zo'n manier dat het niet direct herkenbaar is als buitenlands, hoezeer ze zich daartoe moeite en inspanning getroosten. |
|
| En mocht er door een of ander groot wonder toch iemand uitmuntend worden in het schilderen, dan zien we slechts dat hij als een Italiaan geschilderd heeft, ook al was het helemaal niet zijn bedoeling om Italië te imiteren. Daarom noemen we alle goede en echte schilderkunst, en niet alleen de schilderkunst uit Italië, Italiaans. En omdat Italië meer meesterlijke en meer edele voorbeelden van prachtige schilderkunst voortbrengt dan welk ander land ook, noemen we goede schilderkunst Italiaans en als goede schilderkunst in Vlaanderen of in Spanje (dat het meeste op ons lijkt) gemaakt wordt is het toch Italiaans. Want deze buitengewoon edele wetenschap behoort aan geen enkel land. Het kwam uit de hemel. Toch is het vanouds meer in ons eigen Italië te vinden geweest dan in welk ander koninkrijk dan ook op aarde en ik denk dat dit wel zo zal blijven. In Italië worden grote prinsen als zodanig niet beroemd of in ere gehouden, maar ze noemen juist de schilders goddelijk. | |
| Samenstelling
bronmateriaal ten behoeve van tehatex vwo en het nieuwe vak ckv-2/3
uit het algemeen deel voor havo en atheneum. Meewerken aan
deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Geraadpleegde lit: Francisco
de Holanda, De Pintura Antigua en bronnenbundels
Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.
|
|
