Cornaro Chapel

Rome S Maria della Vittoria

 De vervoering van St. Theresia
De opdrachtgever van deze kapel was kardinaal Federico Cornaro. Deze familie heeft zich succesvol toegewijd aan de heiligverklaring van Theresia van Avila. De kapel is bedoeld als grafmonument voor Federico Cornaro en gedenkteken voor zijn familie. In de Cornaro-kapel verenigt Bernini eveneens de schilderkunst, beeldhouwkunst en architectuur tot een imponerend geheel. Deze opdracht beschouwde Bernini als zijn beste werk.

Als ik de hemel nog niet geschapen had, zou ik die voor jou alleen scheppen
Centraal staat het beeld ‘De vervoering van St. Theresia”. Aan de sensuele uitstraling van de heilige is door tijdgenoten nogal eens aanstoot genomen. Het betreft met name het achterovergeworpen hoofd van Theresia met de gesloten ogen en de open mond in combinatie met haar lichaam dat in staat van vervoering is. Daarbij komt nog dat de engel die haar met een pijl doorboort lijkt op een Cupido. Deze sensuele taal is overigens wel in overeenstemming met de door haar zelf beschreven visioenen:

Beside me on the left appeared an angel in bodily form . . . He was not tall but short, and very beautiful; and his face was so aflame that he appeared to be one of the highest ranks of angels, who seem to be all on fire . . . In his hands I saw a great golden spear, and at the iron tip there appeared to be a point of fire. This he plunged into my heart several times so that it penetrated my entrails. When he pulled it out I felt that he took them with it, and left me utterly consumed by the great love of God. The pain was so severe that it made me utter several moans. The sweetness caused by this intense pain is so extreme that one can not possibly wish it to cease, nor is one's soul content with anything but God. This is not a physical but a spiritual pain, though the body has some share in it -- even a considerable share.

Het beeld wordt belicht door een verborgen raam. Deze verborgen lichtbron en de wolk waarop het geheel is afgebeeld lijken het beeld tot  een visioen te transformeren.

De rest van de kapel is gerelateerd aan “de vervoering van Sint Theresia”. De familie Cornaro is weergegeven als toeschouwer van het wonder. Zij zitten in loges in de zijmuren, op dezelfde hoogte als het centrale beeld. De ruimte met het de extase van Sint-Theresia is echter wel duidelijk gescheiden van de familie Cornaro door middel van een forse omlijsting. De Cornaro’s lijken zich in dezelfde ruimte te bevinden als wij, terwijl de ruimte waarin Sint Theresia zich bevindt er zich van afscheid. Op deze wijze wordt het idee van een visioen versterkt.

Op de mozaďekvloer verrijzen de doden uit  hun graf. De fresco’s op het gewelf tonen de hemel, bevolkt met engelen. De indruk wordt gewekt dat de engel uit het centrale beeld in relatie staat met de engelen op het fresco.De engelen hebben een rol bij zich waarop staat “Als ik de hemel nog niet geschapen had, zou ik die voor jou alleen scheppen.” Dit zijn de woorden die Christus tot Sint Theresia sprak in haar visioen.
Bernini als toneelbouwer

De scčne die wij daar zien, is toneel! Daar zijn ten eerste, links en rechts, aan de zijwanden van de kapel, de loges met toeschouwers; daar zien wij, boven het altaar, binnen een omlijsting en apart verlicht, de wolken waarop de heilige in extase achterover zinkt, terwijl een engel op het punt staat haar het hart met een pijl te doorsteken. De huidige mens - vooral wanneer hij afkomstig is uit noordelijke contreien - zal zich tegenover een dergelijke creatie van Bernini niet spoedig gewonnen kunnen geven. De mens van de barok voelt zich, wanneer hij er mee geconfronteerd wordt, bevangen door een huiver van eerbied, door een genieten, ja meebeleven van het wonder, door verbazing tegelijk over het feit dat dit wonder zich op een volstrekt tastbare wijze voor zijn ogen schijnt te voltrekken. De behoefte aan het naar buiten keren van alle emoties, -die zo kenmerkend is voor de barok, wordt hier tegelijk ten volle bevredigd, tezamen met de voorliefde voor grote en sterke beweging en beweeglijkheid.

Ook op het toneel speelt dit element een hoofdrol. Naast de beweeglijkheid, het oproepen van het wonder en het wekken van de hoogste verbazing komen de andere elementen die een opvoering bepalen, op de achtergrond. Net als in de werken der beeldende kunst wordt men ook in het theater direct met het wonder geconfronteerd. Alles wat volgens onze aardse wetten voor onmogelijk geldt, speelt zich daar als iets vanzelfsprekends voor de ogen der toeschouwers af.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van tehatex vwo en het nieuwe vak ckv-3 uit het profiel cultuur en maatschappij voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Geraadpleegde literatuur: Een Nieuwe Kunst; Fotografie in de 19de eeuw Amsterdam 1996

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven.

09-12-2003 CKV-2 digischool