Domenico di Bartolommeo Veneziano

 The Madonna and Child Enthroned with SS. Francis, John the Baptist, Zenobius and Lucy. The main part of the Altarpiece of St. Lucy of the Magnolias. 1445-47. Tempera on wood panel. 209 x 216. Galleria degli Uffizi, Florence, Italy.
Zijn geboorteplaats is omstreden, hoewel zijn naam wel op Venetië wijst. Voor 1438, toen hij de Medici zijn diensten aanbood, is niets van zijn leven bekend. Van 1439 tot 1445 werkte hij samen met Piero della Francesca aan fresco's in de Sant' Egidio in Florence (in de 18de eeuw verwoest). Hij hield zich vooral bezig met de verandering die kleur door licht teweegbrengt, een poging die in Florence, waar de nadruk op de tekening lag, nauwelijks opgemerkt werd. Er zijn slechts enkele werken met zekerheid van hem bekend, o.m. de Sacra conversazione (Uffizi, Firenze) en frescofragmenten van de H. Franciscus en Johannes de Doper in de Santa Croce te Florence
 
Eén van de vroegste voorbeelden van een nieuw type altaarpaneel dat in het midden van de 15de eeuw een geweldige populariteit zou krijgen is de zogeheten sacra conversazione ("heilige gesprek"). Het thema gaat uit van een tronende Madonna in bouwkundige omlijsting en geflankeerd door heiligen. Deze voeren een gesprek met haar, met de toeschouwer of met elkaar. Door te kijken naar het paneel van Veneziano kunnen we de grote aantrekkingskracht van de sacra conversazione begrijpen. De architectuur en de ruimte die erdoor worden geschapen zijn van onvolprezen duidelijkheid en tastbaarheid, maar toch boven de alledaagse realiteit verheven, terwijl de figuren wel in overeenstemming zijn met het formeel - plechtige karakter van dit tafereel. We worden verder in hun aanwezigheid toegelaten, maar niet uitgenodigd om ons bij hen te voegen; als toeschouwers in een theater worden we niet "op het toneel" gelaten.

Gewoonlijk is een sacra conversazione een interieurscène, maar deze speelt zich af in een soort loggia die wordt overstroomd door een rechts invallend zonlicht (let op de schaduw die achter de Madonna wordt geworpen). De oppervlakken van de architectuur reflecteren het licht zo sterk, dat zelfs de schaduwgebieden stralen van kleurenpracht.