Casper David Friedrich ontwikkelde zich als de grote specialist van de nieuwe, romantische schilderkunst met veel nacht en nevel en veel maneschijn. Soms varen er schepen op zee, die ons eraan herinneren dat het leven niet meer is dan een pelgrimsreis. Vaak zijn er toeschouwers, verzonken in meditatie. En altijd is er een maan, al dan niet schuilgaand achter paarse wolkenslierten.

Woordvoerder van deze nieuwe romantische kunstopvatting was de geleerde en schilder Carl Gustav Carus. Hij publiceerde Neun Briefe über Landschaftsmalerei, geschreven tussen 1815 en 1824. Carus beschreef niet alleen deze nieuwe, originele kunst van het spirituele landschap, hij beoefende deze ook.

Hij schilderde zijn atelier met een raam waarvoor een doek is gespannen die het maanlicht doorlaat. Tegen het verlichte raam tekenen zich de schildersezel en de schilderstok af. Dit melancholieke schilderijtje - het meet niet meer dan circa dertig bij twintig centimeter - lijkt alle geheimen van de nacht te bevatten die de schilder wil tonen, maar niet vertellen kan. In zijn zesde brief over de landschapsschilderkunst gebruikt Carus het beeld van het maanlicht waarbij de maan zelf als lichtbron ontbreekt. Het licht is verwachtingsvol, maar de verwachting is nog niet uitgekomen. Het atelier is in dit licht gehuld en wacht als het ware op de geniale ontsteken van het ware goddelijke licht.

Het ging Carus vooral om werken in de geest van Friedrich, waarin 'de stilste en eenvoudigste kanten van het aardleven' sprak. Dat was een heel andere opvatting dan degene die spreekt uit het  landschap, vol kokende zeeën en luchtpartijen die de beschouwen kippevel moeten bezorgen zonder een echte dreiging te zijn. Carus voelde zich ook geroepen om zich van dit type schilderijen te distantiëren.

Samenstelling van het bronmateriaal voor de vaklokalen uitsluitend en alleen ten behoeve van de vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum en het vak ckv vmbo en de kunstvakken uit het profiel C&M. (CKV 2/3 en tehatex) en uit de onderbouw het vak beeldende vorming. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Bron: Kunstschrift 94/6

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten, afbeeldingen ed? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven. In plaats hiervan geven we onder aan de pagina ruimte voor een eigen invulling of verwijzing naar internetpagina's.

12-06-2006