| De
vroeg-romantische Duitse schilder Philip Otto Runge (1777-1810),
vriend en collega van Caspar David Friedrich, maakte duidelijk hoe
gevarieerd de beleving van de maannacht kon zijn: 'Is het niet
merkwaardig, dat we helder en duidelijk ons hele leven
ervaren, als we nu eens zien hoe zich dikke zware wolken langs de maan
spoeden, dan, hoe de randen van de wolken door de maan verguld worden, of
dan weer, hoe de wolken de maan geheel verslinden? Ik kan me voorstellen dat
we alleen al met zulke beelden het verhaal van ons leven zouden kunnen
beschrijven.' |
| De
weinige overgebleven schilderijen van de jong aan de tering gestorven Runge,
waarin het landschap een rol speelt, maken
duidelijk dat de keuze van het moment van de dag of nacht een essentieel
element in zijn opvatting van het landschap betekende. In één project dat
hem intensief heeft beziggehouden speelden de tijden van de dag zelfs een
hoofdrol. Slechts één van die vier schilderijen is voltooid (hoewel later
in stukken gesneden): de zogenaamde Grote Morgen. Je
ziet hier dan ook een detail van dit werk, dat hij vervaardigde rond 1810. Dat
is het eerste schilderij waarin het nachtelijk duister zo geschilderd is, dat
de ruimte gevuld lijkt te zijn met een bleek-blauw licht. De figuurtjes
helemaal bovenin Runges Grote Morgen, die nog, verzameld rondom de
morgenster, in de nachtelijke sfeer verblijven, zijn door het licht van de
nacht in de rijkste schakeringen van blauw gehouden. Daarbij wordt de
kleurigheid van het blauw beklemtoond door de roze reflecties van het
ochtendlicht onder hen. |
| Nu
was het juist deze Runge die zich buitengewoon intensief met het
verschijnsel kleur als zodanig bezighield. In de geschiedenis van de
verschillende kleurentheorieën wordt hij dan ook steeds weer genoemd, ook
al hebben zijn ideeën - waarin hij zich afzette tegen de veel
invloedrijkere ideeën van Isaac Newton (1643-1727) - het uiteindelijk niet
gehaald.
|
