Aber sind wir vom Nutzen glücklich geworden?

Bruno Taut: Glashaus 1914
In het voorjaar van 1914 was op de Werkbundtentoonstelling te Keulen een gebouw te zien dat meteen veel belangstelling van pers en publiek kreeg. Het was Das Glashaus van Bruno Taut, (1880 - 1938) een bouwwerk dat vrijwel geheel uit glas en beton was opgetrokken. 

OHNE EINEN GLASPALAST IST DAS LEBEN EINE LAST

DAS GLAS BRINGT ALLES HELLE VERBAU ES AUF DER STELLE

DAS GLAS BRINGT UNS DIE NEUE ZEIT BACKSTEINKULTUR TUT UNS NUR LEID

De koddige spreuken hierboven zijn te vinden op het fries van dit glastempeltje en waren bedacht door Paul Scheerbart. Met een zekere luchtigheid werd het materiaal glas geprezen als het materiaal van de toekomst. Eveneens in 1914 publiceerde hij het boekje Glasarchitektur. Met dit werk introduceert Scheerbart zijn visionaire wereld, een wereld waarin het materiaal glas een centrale rol krijgt als element dat de verbeelding kan stimuleren. Zijn beschrijvingen reiken verder dan de werkelijkheid en vele thema's die later in de twintigste eeuw met ernst aan bod komen worden door Scheerbart al besproken.

Alpine Architektur van Bruno Taut  is gemaakt aan het einde van de Eerste Wereldoorlog en omvat onder andere een utopisch ontwerp voor het centrale deel van Europa, de Alpen. 

Voor Bruno Taut gold kristal als symbool voor kosmische harmonie. Het eerste ontwerp dat Taut opvoert in zijn Alpine Architecture is een 'Kristallhaus'. 

Taut dacht dat door de aanblik van zoveel schoonheid er een andere, gezondere mens zou ontstaan. Maar dat was hem nog niet genoeg: na de Alpen waren de aardkorst en zelfs de sterren aan de beurt.
Het is een poging om een duurzame vrede in Europa symbolisch gestalte te geven met expressionistische architectuur in een gigantisch project waar alle Europese landen (ter bevordering van de samenwerking en dus van de vrede) aan mee zouden moeten doen. Toch is het project overduidelijk niet gemaakt om uitgevoerd te worden. Taut wilde met dit werk een nieuwe spirituele wereld introduceren, een geloof zonder godheid, met de liefst anonieme architect als profeet. Hij wilde het in eerste instantie zelfs anoniem uitgeven. Het ging hem namelijk om een hoger doel: het opheffen van aardse tegenstellingen, met uiteindelijk het samengaan van natuur en cultuur in een hogere, kosmische, orde. Op deze pagina enkele afbeeldingen van Alpine Architecture en uitspraken van Taut.

Bloß Nützliches und Bequemes wollen ohne höhere Ideen ist Langeweile.

Langeweile bringt Zank, Streit und Krieg: Lüge, Raub, Mord, Elend, millionenfach fliegendes Blut.

Immer Nutzen: Comfort, Bequemlichkeit, – gutes Essen, Bildung – Messer, Gabel, Eisenbahnen, Closets und doch auch – Kanonen, Bomben, Mordgeräte!
De rol die het licht zou moeten vervullen als symbool voor een nieuwe samenleving vinden we ook terug in het werk van Nederlandse architecten die werken in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid. Zakelijkheid en symboliek lijken op het eerste gezicht moeilijk te verenigen. In het leesfragment wordt de zakelijkheid van de Nederlandse architectuur gerelativeerd. Volgens Taut is de zakelijkheid vooral de uitdrukking van het streven naar immaterialisering, vergeestelijking van de architectuur. Het fragment is uit Bruno Tauts Die Stadtkrone, (Jena 1919) [Lees verder......]

In 1933 werd Bruno Taut door het Japanse architectengenootschap uitgenodigd. Taut had met een gebouw in de internationale stijl een architectonische bijdrage geleverd aan de Weissenhof Siedlung in 1927, maar hij was er tevens van overtuigd dat de grondslagen van de architectuur uit het Verre Oosten een richtlijn moesten vormen voor Westerse architecten.

Taut was gevraagd als adviseur voor het Industriële Kunst Instituut, dat in 1928 in Japan was opgericht. Zijn opdracht was nu om Japan te adviseren hoe het de kern van tradities in het internationale modernisme kan integreren. Taut bleef drie jaar in Japan en produceerde een grote hoeveelheid geschriften over wat hij zag als de belangrijke invloed van Japans tradities op de moderne wereld.

 
Samenstelling van het bronmateriaal voor de vaklokalen uitsluitend en alleen ten behoeve van de vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum en het vak ckv vmbo en de kunstvakken uit het profiel C&M. (CKV 2/3 en tehatex) en uit de onderbouw het vak beeldende vorming. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Bronnen: Bruno Taut, "Alpine Architecture" reconstructed from freehand sketches by Ryoko Akagi in 1997-98

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten, afbeeldingen ed? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.

13-08-2008