De meest getalenteerde oriëntalist
Jean-Léon Gérôme, de beeldhouwer en schilder, werd in Vesoul op 11 mei 1824 geboren. Hij is een tijdgenoot van Courbet en Delacroix en werd beschouwd als de meest getalenteerde oriëntalist. Gérôme maakte voornamelijk mythologische werken en genrestukken, maar hij is waarschijnlijk het meest bekend vanwege zijn oosterse taferelen. Door zijn reizen door Turkije, Egypte en Algerije verzamelde hij een schat aan informatie over een wereld waarvan de landschappen, kleuren en tradities hem fascineerden en hem de unieke gelegenheid boden deze onderwerpen naar hartelust uit te werken. Deze exotische en sensuele taferelen waren een tijdlang in Frankrijk in de mode en werden door het publiek goed ontvangen. Op de afbeelding hierboven zie je hiervan een voorbeeld: de aankoop van een slavin.

Het grote badhuis te Bursa (1885)

De schilder kende de sfeer van de paleizen, harems en openbare baden in Oosterse landen zeer goed door zijn lange reizen, met name in Turkije, Egypte en Algerije. Deze persoonlijke ervaring gecombineerd met zijn classicistische stijl, realisme en nauwkeurige uitvoering leidde tot gedetailleerde werken van academische perfectie, waarin een sfeer van luxe en sensualiteit overheerste. De kunstenaar gebruikt het decor van de baden voor een tafereel, waarin een aantal lichamen in verschillende poses en vanuit verschillende standpunten wordt afgebeeld. Het doek ademt niet alleen kalmte uit, maar het tafereel bezit ook de frisheid en spontaniteit van een momentopname. De schilder heeft veel details opgenomen (de schoenen, waterpijp, gekleurde bedienden, enzovoort) die naast hun documentaire waarde ook bijdragen aan het scheppen van de juiste sfeer.

 
De kunst van Gérôme is uiterst realistisch, klassiek van vorm en precies van uitvoering. Soms geeft zijn uiterst sobere stijl de tekening een steriele uitstraling, terwijl zijn zeer academische figuren een zekere mate van plastische koelte bezitten, alsof ze van marmer zijn gemaakt. Gérôme heeft een ingehouden temperament en beperkte fantasie. Zijn werk valt op door de uitvoering, altijd uiterst nauwgezet, nog meer door de tekening, vernuftig en spiritueel, en veel minder door zijn originaliteit. Binnen een conservatief kader zijn zijn werken altijd doortrokken van sensualiteit. Hij was een trouw aanhanger van de officiële kunst, koos altijd de kant van schilders die de normen van de Franse Academie volgden en streed openlijk tegen de ideeën en initiatieven van de impressionisten. Gérôme wordt beschouwd als de laatste, grote vertegenwoordiger van de Franse, academische schilderkunst.

Bathseba

Een tafereel uit de bijbel: Bathseba was de vrouw van Uria de Hetiet, een generaal in het leger van David. Op een dag zag David Bathseba baden vanaf het dak van zijn paleis en hij begeerde haar. David liet haar ophalen en sliep met haar. Toen David later vernam dat Bathseba zwanger was geraakt, zorgde hij ervoor dat haar echtgenoot Uria in een veldslag sneuvelde: hij liet hem in de frontlinie plaatsen. Daarop nam de koning Bathseba in huis, zij trouwden en Bathseba baarde een zoon. Toen dit kind na een paar dagen overleed, besefte David pas dat hij een zonde had begaan en had hij berouw. Veel later kregen Bathseba en David opnieuw een zoon, Salomo, die Davids opvolger werd.

 

De waterpijp

Deze afbeelding is van een harem in een paleis. Jonge vrouwen in het bad. De oudere vrouwen vermaken zich door vanaf een balkon toe te kijken. De kunstenaar introduceert elementen die als tegenwicht dienen en het tafereel een subtiele zwoelheid geven: het fruit op de voorgrond, de rust van de vrouwen in het water, de handeling van de vrouw op de voorgrond die een waterpijp rookt, het contrast tussen de sensuele, jonge lichamen en de vrouwen die vanaf het balkon toekijken.

 

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van kunstvakken voor havo en vwo in het profiel C&M..  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven

04-02-2010