Peintre du Roi

Vele jaren voerde Le Brun er de boventoon. Tot zijn plichten behoorde het houden van kunstkijkdagen en het organiseren van lezingen (conférences) voor een groot publiek, maar ook de leiding van de Gobelinswerkplaatsen. Omstreeks 1660 begonnen de belangen van de staat onder minister Colbert en die van de Académie steeds meer parallel te lopen.

Expressie is naar mijn mening een ongekunstelde en natuurlijke gelijkenis (natuurgetrouw) van de zaken die moeten worden voorgesteld. Ze is onontbeerlijk en doet zich voor in alle aspecten van de schilderkunst. Een schilderij kan niet volmaakt zijn zonder expressie. Expressie markeert het ware karakter van ieder ding. Hierdoor kan de aard van lichamen onderscheiden worden; de figuren lijken te bewegen en alles wat is voorgewend lijkt de waarheid. Expressie zit zowel in de kleur als in de tekening en ze moet ook aanwezig zijn in de weergave van landschappen en in de ordening van de figuren. Expressie is ook een onderdeel dat de emoties van de ziel laat zien en de effecten van de hartstochten zichtbaar maakt. In de eerste plaats is hartstocht een emotie van de ziel, die ligt in het gevoelsgebied van het lichaam. Zij jaagt na wat de ziel denkt dat goed voor hem is en ontvlucht wat hij slecht vindt; wat de passie veroorzaakt in de ziel roept gewoonlijk activiteit op in het lichaam.

 

Daar het dus waar is dat de meeste hartstochten van de ziel lichamelijke activiteit voortbrengen, zouden we moeten weten welke handelingen van het lichaam de hartstochten tot uitdrukking brengen en wat die handelingen zijn. Actie is niets anders dan de beweging van een lichaamsdeel en de verandering treedt alleen op door een verandering in de beweging van de spieren; spieren worden slechts in beweging gebracht door de zenuwuiteinden die over hen heen lopen. De zenuwen komen alleen in beweging door de energiestromen in de holten van de hersenen. De hersenen kunnen alleen energiestromen krijgen door het bloed dat voortdurend door het hart stroomt en daar wordt veranderd en gezuiverd, zodat het een bepaalde subtiele vloeistof produceert die naar de hersens wordt gebracht en deze vult... Het is daarom de juiste plaats om iets te zeggen over de aard van deze hartstochten om ze beter te begrijpen, voordat we spreken over hun uiterlijke bewegingen. We zullen beginnen met bewondering.

De samengestelde hartstochten

Bewondering
Bewondering is de eerste en meest milde vorm van alle hartstochten. Zij veroorzaakt de minste verstoring van het hart. Het gezicht verandert ook weinig en als er al een verandering optreedt, zit die alleen in het optrekken van de wenkbrauwen, maar dit optrekken zal aan beide kanten even hoog zijn. Het oog zal iets wijder open zijn dan gewoonlijk, de pupil bewegingloos in het midden van de oogleden, gefixeerd op het object dat onze bewondering opwekt. De mond staat ook gedeeltelijk open, maar drukt niet meer spanning uit dan de andere delen van het gezicht. Deze hartstocht levert alleen een bewegingsspanning op, zodat de ziel tijd krijgt om na te denken over wat hij moet doen en om zorgvuldig het object van zijn bewondering te beschouwen; want zelfs een zeldzaam en buitengewoon respect komt voort uit de aanvankelijk eenvoudige emotie van de bewondering.

Boosheid
Als boosheid bezit neemt van de ziel heeft hij die deze emotie ervaart, rode en gloeiende ogen, een heen en weer schietende en fonkelende pupil, beide wenkbrauwen nu eens omlaag, dan weer omhoog getrokken, diepe rimpels in het voorhoofd, rimpels tussen de ogen, wijdopen neusgaten, de lippen op elkaar geperst, de onderlip iets over de bovenlip, zodat de mondhoeken een beetje open blijven om een wreed en laatdunkend lachje te vormen. Hij schijnt te knarsen met zijn tanden, zijn mond vult zich met speeksel, zijn gezicht is gezwollen en bleek met rode vlekken, de aderen van zijn slapen, voorhoofd en nek zijn opgezwollen en puilen uit, zijn haar staat recht overeind. Wie deze hartstocht ervaart lijkt meer zichzelf op te blazen dan te ademen, omdat het hart onder druk staat van de toevloed aan bloed die het te hulp komt. De boosheid wordt soms gevolgd door woede en wanhoop.

Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van tehatex vwo 2004 en het nieuwe vak ckv-3 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum. Overnemen voor commerciele doeleinden verboden. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.
02/17/2010 last update digischool