|
Liturgisch vaatwerk |
VASA SACRA VASA NON SACRA |
|
Functies tijdens de eucharistie en daarbuiten In kerkelijke context worden met de term vaatwerk alle voorwerpen aangeduid die gebruikt worden tijdens de heilige mis. Ze worden onderverdeeld in twee categorieën: gewijd vaatwerk (vasa sacra) en niet-gewijd vaatwerk (vasa non sacra). Onder het heilig vaatwerk worden alle voorwerpen verstaan die direct in aanraking komen met het lichaam en bloed van Christus in de gedaante van brood en wijn. Deze zijn voor religieuze doelen bestemd. Ze werden gemaakt uit edele metalen, omdat enkel zulk materiaal waardig genoeg is om de kostbare inhoud te dragen; alleen de celebrant (degene die de mis opdraagt) mag deze stukken ter hand nemen. Alle objecten die niet direct in aanraking komen met het Allerheiligste (lichaam en bloed van Christus) worden gerangschikt onder de noemer 'vasa non sacra'. Deze hoefden niet perse uit edelmetaal vervaardigd te worden, dat mocht ook tin, koper, glas of ivoor zijn. |
|
|
|
Een ciborie is een vaak wat groter uitgevallen kelk met een deksel waarin de hosties bewaard werden. |
|
Vasa sacra Onder de liturgische voorwerpen nemen de kelk en de pateen de voornaamste plaats in. Zij bevatten de wijn en het brood die tijdens de misviering veranderd worden in het lichaam en bloed van Christus. De pateen is een gladde, ronde schotel. Het binnenwerk van kelk en pateen is van goud. Reeds geconsacreerd brood dat niet tijdens de mis genuttigd wordt, moet zorgvuldig bewaard worden. Daartoe werd aanvankelijk een pyxis gebruikt, een gesloten doos die werd opgehangen in het koor. Vanaf de twaalfde eeuw wordt de pyxis vervangen door de ciborie: deze vertoont gelijkenis met de kelk, maar is gesloten met een deksel. Tot de vasa sacra behoort ook de monstrans, waarin de geconsacreerde hostie wordt getoond of tijdens processies rondgedragen. |
|
|
Dit doorgaans torenvormige object heeft een grote
voet, een stam met
een nodus, een verdikking, om het dragen te vergemakkelijken en een
glascilinder met een lunula, een gouden maansikkel, waarin de hostie wordt
vastgeklemd. Monstransen zijn doorgaans rijk versierd met edelstenen en
smeedwerk.
monstrans |
|
Vasa non sacra Tot het niet-gewijde vaatwerk worden de objecten gerekend die op en om het altaar gebruikt worden tijdens de liturgie. Ten eerste het altaarkruis, een crucifix om het verband tussen kruisoffer en misoffer te accentueren. Processiekruisen, kandelaars op het altaar of de doopschaal rekenen we tot deze groep. Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 voor havo en vwo in het profiel C&M.. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven
|
|
