Shirin Neshat

The Gun and the Gaze

(The gaze= starende blik)

De lraanse kunstenares Shirin Neshat werkt met de media fotografie en video. Haar werk gaat onder andere over de positie van de vrouw in het Islamitische Midden-Oosten. In die zin is haar werk ook politiek beladen.

neshat1.gif (113544 bytes)  neshat2.gif (134688 bytes)  neshat3.gif (194838 bytes)  neshat4.gif (161597 bytes)  neshat5.gif (161682 bytes)

Steeds meer mensen verhuizen naar andere werelddelen. Dat betekent dat steeds meer mensen in contact komen met andere culturen. Dat heeft zijn weerslag op de manier waarop wij leven. Zo kan je bijvoorbeeld pas sinds de jaren vijftig Chinees en Indonesisch eten in Nederland. De wisselwerking tussen culturen is ook van invloed op de beeldende kunsten. Die invloed zal in de toekomst waarschijnlijk steeds groter worden.

Er wonen en werken in Europa ook kunstenaars die zijn geboren en opgegroeid in Afrika, Azië (China, Japan, Korea), Latijns Amerika en het Midden-Oosten. Voor een deel zijn dit politieke vluchtelingen.

De meeste van de gemigreerde kunstenaars komen echter hier naar toe, omdat zij de cultuur van hun moederland willen confronteren met de Europese cultuur. Zij komen af op de reputatie van Europese steden als culturele metropolen. Denk maar aan Parijs, Londen en Berlijn. Je kunt je misschien voorstellen dat het werk van deze kunstenaars er anders uit ziet dan van kunstenaars die al hun leven lang in Europa wonen. In het werk van deze kunstenaars zijn elementen uit de cultuur van hun moederland aanwezig en uit de Europese cultuur. Deze elementen onthullen de verschillen tussen beide culturen. De ene cultuur is niet beter dan de andere, maar ze zijn gewoon verschillend. Omdat de culturele verschillen gewoon naast elkaar bestaan, zijn deze kunstwerken vaak bijzonder.

Shirin Neshat vertrok op haar 17de vanuit haar geboorteland naar Los Angeles om een opleiding aan een kunstacademie te volgen. Tijdens haar verblijf in de Verenigde Staten brak in Iran de revolutie uit en greep Ayatollah Khomeini de macht. Onder zijn bewind werd het dragen van een chador verplicht gesteld. Na ruim 16 jaar bracht ze in 1990 voor het eerst weer een bezoek aan haar vaderland. Deze hernieuwde kennismaking maakte diepe indruk. Neshat richt zich sindsdien op het onderzoeken en becommentariëren van haar relatie tot haar land en de Islam en in het bijzonder de positie van de vrouw en de verhouding man-vrouw. Dit doet ze vanuit twee zeer verschillende culturele achtergronden waarbij ze zich richt op grote onderliggende sociale thema’s. Opvallend hierbij is de tegenstelling tussen hedendaagse westerse kunst en de traditionele beeldtaal uit haar geboorteland.

In Rapture (1999 zie afbeelding) speelt de man-vrouw tegenstelling een belangrijke rol. In Rapture is een groep mannen bijeen in een oud fort in de woestijn. Ze bidden, debatteren, spelen kaart en gaan geheel op in hun gezamenlijke bezigheden en rituelen totdat ze worden afgeleid door jammerkreten van een groep vrouwen. Het werk wordt geprojecteerd op twee schermen tegenover elkaar. Net als de groep mannen lijkt ook de groep vrouwen verzonken in rituelen. Knielend vormen ze in hun chadors een zwarte driehoek in de woestijn terwijl ze hun handen naar de hemel richten en zich buigen in het zand. Plotseling maken de vrouwen zich van elkaar los. Onder opzwellend geluid rennen ze naar een strand waar ze, uitgezwaaid door de mannen, met een motorboot wegvaren naar een onbekende bestemming.

Muziek vormt een belangrijk aspect in haar videoprojecties. Zo werkte ze in Passage (2001), een lyrisch werk met sterk symbolische verwijzingen naar overgangsrituelen, nauw samen met de Amerikaanse componist Philip Glass.

Videofragment: A clip from Shirin Neshat's "Zarin" shown at Gladstone Gallery October 15 through November 12, 2005

 

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 voor havo en vwo in het profiel C&M..  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Bron oa Stedelijk Museum Amsterdam.

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven


01/28/2010 update