|
|
Film
en beeldende kunst |
|
Film en beeldende kunst zijn in de periode van de stomme film (1900-1930) met elkaar verweven Toen de film aan het eind van de 19de eeuw ontwikkeld werd, bestond er vanzelfsprekend nog geen traditie op dit gebied en zocht men steun bij visuele kunstvormen zoals theater, beeldende kunst en fotografie. In de zelfde tijd waarin de film ontstond werd in de beeldende kunst met Cézanne een nieuwe periode ingezet die o.a. een vervolg kreeg in het Kubisme en het Futurisme. Beide kunststromingen betekenen een afrekening met de (statische) eenheid van de afbeelding op een schilderij (of in de beeldhouwkunst). Tijd en beweging worden er in opgenomen. De kubisten laten van een object verschillende kanten tegelijk zien en de relatie tussen dat object en zijn omgeving. De maker en de beschouwen lijken zich om het object heen te bewegen. |
|
|
De absolute film |
|
| De futuristen willen de beweging van het object zelf in beeld brengen en doen dit o.a. onder invloed van experimenten in de fotografie. Het manifest van de futuristische cinema dat in 1916 gepubliceerd werd is hierop een logisch gevolg. 'Omdat de cinema vooral visueel is, moet ze vooral de evolutie van de schilderkunst voltooien, zich losmaken van de realiteit en van de fotografie', aldus het manifest. Juist bij dat loskomen van de realiteit in de film is de invloed van beeldende kunstenaars van grote betekenis geweest, zoals blijkt uit het ontstaan van de zogenaamde absolute film. Zijn de vroegste films vooral theatraal en verhalend, bij de absolute film hanteert men 'reinkünstlerische Mitteln' en gaat het om de abstracte kwaliteiten van de film. | |
|
|
|
|
Stills uit de film: Berlin. Die Synfonie der Großstadt door Walter Ruttmann |
|
| De contacten tussen film en beeldende kunst kwamen op verschillende manieren tot stand. Allereerst via het theater waar decors, verlichting en kostuums door beeldende kunstenaars verzorgd werden (expressionisme). Ten tweede omdat de kubisten en futuristen ook geintrigeerd raakten door de uitbeelding van tijd en beweging of omdat men zocht naar mogelijkheden om een analogie tussen beeldende kunst en muziek te visualiseren (Ruttmann). | |
|
De surrealisten voelden zich vooral tot de film aangetrokken door de technische mogelijkheden die het medium biedt zoals montage en trucage. Bij de constructivisten tenslotte is niet zozeer sprake van formele overeenkomsten maar wel van een gemeenschappelijke ideologie. Naast deze punten van overeenkomst tussen film en beeldende kunst blijken er echter nog zoveel andere aspecten een rol te spelen bij film dat het vaak moeilijk is om een kunstenaar of film eenduidig bij een bepaalde stroming in te delen. Silent film of Berlin Die Synfonie der Großstadt shot in 1927 directed by Walter Ruttmann Deel 1 |
|
|
Silent film of Berlin Die Synfonie der Großstadt shot in 1927 directed by Walter Ruttmann Deel 2 (kijk voor de andere delen op YouTube) |
|
|
De relatie tussen de avant garde films en de commerciële filmindustrie. |
|
|
Beeldende kunstenaars keken wel degelijk ook naar die films en waren er in sommige gevallen zelfs direct bij betrokken. Zo werd Léger aan de ene kant sterk beïnvloed door de ontdekking van de close-up en gebruikte hij een Charlie Chaplin figuurtje in zijn film 'Ballet Mécanique'. Aan de andere kant heeft hij opgemerkt: 'Het verhaal van de avant garde films is heel simpel. Het is een directe reactie tegen films met scenario's en sterren. Ze bieden verbeelding en spel in tegenstelling tot de commerciële natuur van alle soorten films. Dat is niet alles. Ze zijn de wraak van de schilders en dichters. In een kunst als deze, waarbij het beeld alles moet zijn en waarbij het is opgeofferd aan een romantische anekdote, moesten de avant garde films zichzelf verdedigen en bewijzen dat de kunst van de verbeelding helemaal in haar eentje, met eigen middelen, zonder scenario's films kon construeren door het bewegende beeld als hoofdrolspeler te behandelen. Of het nu 'Ballet Mécanique' is of bijvoorbeeld een fantasie als 'Entr'acte' van Francis Picabia en René Clair, het doel is gelijk: het vermijden van middelmatigheid. Los te komen van die elementen, die niet zuiver cinematografisch zijn, de verbeelding de vrije loop te laten. Steeds weer blijkt hoe belangrijk het begrip absolute film in dit verband eigenlijk is geweest. |
Ballet
Mécanique (breed) RealPlayer
nodig
|
|
(Bij de afbeelding) Moholy-Nagy 1930 licht-ruimte modulator. Het bijzondere van dit object is, dat de werkelijke beweging wordt veroorzaakt door een elektromotor. Alle mechanisch bewogen onderdelen bestaan uit moderne, industrieel vervaardigde materialen. De projectie van licht door deze bewegende onderdelen, veroorzaakt bijzondere licht- en schaduweffecten op de omringende wanden. Het effect daarvan kan vergeleken worden met een abstracte film. Door de mechanische aandrijving maakt het ruimtelijke object steeds weer dezelfde omwenteling. |
|
|
Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel C & M voor havo en atheneum en tehatex. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Bron Film en beeldende kunst 1900-1930 Museumjournaal 1980/2 Din Pieters. Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven. 01/29/2010 last update |
|
