Kisho Kurokawa

De wereldomspannende architectuur van architect Kisho Kurokawa reikt van Japan via Maleisië, China en Kazachstan tot Nederland: de nieuwe vleugel van het Van Goghmuseum.

Oita Main Stadium   Oita, Japan

Design/Construction 1996-2001     Building area : 51830.36m²    Total floor area : 92882.08m²    steel + reinfored concrete

'Veel zogenaamde experts denken dat een geniale architect zijn persoonlijke identiteit uitdrukt, maar daar ben ik het niet mee eens. Het is de cultuur, plek en tijd die tot uitdrukking moeten komen, niet mijn persoonlijkheid. De verantwoordelijkheid van de architect is het ontwerpen van een gebouw als symbool van de Zeitgeist. Als ik een Grieks gebouw zie, dan begrijp ik wat Grieks is. Als ik de Japanse tempels van Nara zie, dan kan ik me het 7de-eeuwse Japan voorstellen. Een architectonisch meesterwerk drukt de geest van de tijd uit.' 'Mijn manier van denken', vervolgt Kurokawa, 'is heel simpel. Ik voorspelde in 1959 dat het tijdperk van de machine vervangen wordt door een tijdperk van leven. En dat is nu aangebroken. Het is een fase van diversiteit, asymmetrie, symbiose en metamorfose. Het enige wat ik doe is die filosofie in architectuur vertalen. De hele wereld volgt mij daarin, en ik ben  tevreden dat mijn voorspelling is uitgekomen.'

een fase van diversiteit, asymmetrie, symbiose en metamorfose

Nakagin Building by Kisho Kurokawa
 

 

Kurokawa's wereld is er een van conflict, en hij is de laatste die het zal ontkennen. Volgens Kurokawa is conflict inherent aan de moderne maatschappij. Zijn wereldbeeld is gestoeld op tegenstelling, conflict en strijd. Kurokawa: 'Symbiose is iets anders dan harmonie. Harmonie impliceert een gelukkige relatie, maar mijn definitie van symbiose is dat twee partijen met onoverkomelijke verschillen een verhouding aangaan omdat ze elkaar nodig hebben. Conflict sluit ik niet uit. Integendeel. De huidige wereld stikt van de kleine conflicten. Vaak wordt dat als chaos gezien, maar dat is het niet. Het is gewoon de nieuwe wereldorde, die van de symbiose, de wereld die ik altijd al heb voorspeld. Weg van het dualisme en de hegemonie naar een symbiose van talloze staten die afhankelijk van elkaar zijn maar niet per se harmonieus met elkaar omgaan.

Ik vind dat de Amerikanen hun eigen cultuur moeten beschermen. Als een Japanse tycoon een Amerikaans baseballteam wil kopen, moeten ze dat verbieden. Als een Japanse maatschappij Hollywood opkoopt, zouden ze daar tegen in het geweer moeten komen. Wij hebben een culturele identiteit van rijst en keizer, zij van baseball en films. Dat moet en zal zo blijven.'

Technopolis  Singapore  Tekening van inwendig skelet

Kurokawa ziet  het als zijn taak de symbiose tussen Oost en West te bevorderen door de Japanse cultuur uit te dragen. Zijn handtekening is daarbij de asymmetrie. Begin deze eeuw begonnen modernistische architecten als Rietveld de symmetrie van de klassieke architectuur al te doorbreken. Het hoofdgebouw van het Van Gogh Museum is daar een voorbeeld van. Maar de universele pretenties daarvan staan de Japanse ontwerper niet aan. Kurokawa: 'Wij hebben zo veel verschillende culturen, maar hoe druk je die uit? Ik heb geprobeerd een abstracte symboliek te ontwikkelen die dient als een gemeenschappelijke taal. Ellips, cirkel, vierkant, driehoek: daarmee kunnen we onze afzonderlijke identiteit uiten. Terwijl ik dezelfde architectonische taal gebruik, breng ik het unieke van de Japanse esthetiek in beeld door het asymmetrisch in te zetten.
De Japanse esthetiek is in wezen heel modern, want ze probeert altijd heel opzettelijk de symmetrie te ontwijken. Symmetrische architectuur wekt altijd een heel klassieke en statische indruk, maar zelfs de oudste Japanse ontwerpen zijn asymmetrisch.'

19-06-2011 CKV