ANNA KARENINA In a world of power and privilege, one woman dared to obey her heart

"Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, elk ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn eigen wijze"

In deze openingszin wordt de tragiek van het leven van Anna al aangeduid. De hoofdhandeling van deze roman is de tragische liefde van Anna Karenina voor graaf Vronski. Zij ontmoeten elkaar voor het eerst op het station. Een ontmoeting van liefde op het eerste gezicht, zoals in vele klassieke liefdesverhalen en liefdespoëzie:

'Vronski ging achter de conducteur het rijtuig in en bleef bij deur staan om plaats te maken voor een dame die uit wilde stappen. Met de gebruikelijke tact van een man van de wereld was één blik op uiterlijk van deze dame voor Vronski voldoende om vast te stellen dat ze tot de hogere kringen behoorde. Hij verontschuldigde zich en wilde het rijtuig al binnengaan. Hij voelde echter een onbedwingbaar verlangen om nog een keer naar haar te kijken, niet vanwege haar schoonheid, niet vanwege de charme en de bescheiden gratie die heel haar wezen uitstraalde maar omdat haar lieve gezicht bij het passeren zoveel vriendelijk heid en tederheid uitdrukte, Toen hij omkeek, wendde ook zij zich om. Haar glanzende, grijze ogen die donker leken door haar volle wim pers, keken vriendelijk en met aandacht naar zijn gezicht alsof ze hem meende te herkennen. maar meteen richtte zij haar blik op de toestromende menigte alsof ze iemand zocht. In die korte oogopslag had Vronski de ingetoomde levenslust kunnen zien die op haar gezicht de, tussen haar glanzende ogen zweefde en met een nauwelijks merk baar glimlachje haar rode lippen krulde. Het was of heel haar wezen zo vol was van een overvloed dat die buiten haar wil om tot uitdrukking kwam in de glans van haar ogen en haar glimlach. Ze trachtte de gloed in haar ogen te temperen maar die gloed brak tegen haar wil door in de nauwelijks merkbare glimlach.'

"Alles liep verkeerd in het huis van de familie Oblonski": zo begint het eigenlijke verhaal van Anna Karenina.

IN MEDIAS RES

Als lezer bevinden we ons 'in het midden van de gebeurtenissen'; we bevinden ons onmiddellijk in een wereld van chaos en wanorde in een familie. De vrouw des huizes heeft ontdekt dat haar man een verhouding heeft met een van de gouvernantes van de kinderen. Sinds drie dagen spreken de echtelieden niet meer met elkaar. De gevolgen zijn niet te overzien: de kinderen worden verwaarloosd, de kok is weggegaan en de keukenmeid en de koetsier hebben hun baan opgezegd...............

 

Waltz from Anna Karenina (1997) with Mia Kirshner As Kitty, Sean Bean as Wronsky and Sophie Marceau as Anna Karenina
Anna Karenina is getrouwd met een twintig jaar oudere hoge ambte naar: een streng en gevoelloos mens die alleen maar denkt aan zijn carriere. Anna wordt verliefd op de jonge, rijke officier Vronski en de lied is wederzijds. Ze trekken zich weinig aan van hun omgeving. Anna komt geleidelilk tot het besef dat ze in een hopeloze situatie terecht is gekomen. Ze gaat niet ten gronde aan de verwijten van haar man en de veroordeling van de kant van haar milieu, maar aan een innerlijke gespletenheid. Ze kan niet besluiten met haar minnaar te trouwen, wat deze haar steeds opnieuw vraagt. Dat zou namelijk betekenen dat ze haar zoontje en haar naam kwijt zou raken. Na allerlei pijnlijke ervaringen en een gelukkige periode met haar geliefde in ltalië, wordt ze meer en meer geobsedeerd door het idee dat zelfmoord de enige uitweg is.

Parallel aan de liefdesbetrekkingen van Anna en Vronski ontwikkelt zich een verhaal over een tweede echtpaar. Levin en Kitty. Zij ondervinden veel moeilijkheden in de eerste maanden van hun huwelijksleven, maar dit huwelijk lijdt geen schipbreuk dankzij het geduld en plichtsbewustzijn van Levin. In hem komen de eigen opvattingen van Tolstoj het meest tot uiting.

Het gebruik van parallellen en contrasten maakt Anna Karenina tot een evenwichtig en meeslepend geheel. Een voorbeeld: de eerste en laatste scene spelen zich af tegen hetzelfde decor. Het verhaal begint met Anna's aankomst op het station van Moskou, waar ze tot haar ontsteltenis getuige is van een spoorwegongeval: een spoorwachter valt op de rails en wordt vermorzeld door een binnenrijdende trein. Het boek eindigt met een dramatische gebeurtenis op dezelfde plaats.

"Alles komt goed. Nu wil ik alleen rustig wachten. Ja, zo is het heerlijk. Wat is dat behang toch lelijk! God, mijn God, wanneer is het afgelopen? Morfine, dokter, geef me morfine! O, God, o, God, zo'n lelijk behang!"

(Anna, echtgenote van Aleksej Karenin, minnares van graaf Wronsky)

In de Romantiek schenkt men veel aandacht aan liefde en erotiek. In die tijd worden de opvattingen over liefde en seksualiteit bekrompener. De burgerlijke waarden en normen staan nawelijks toe dat men schrijft over seks of naakte mensen afbeeldt. Bij het baden moet je je in allerlei bochten wringen om je eigen lijf niet te zien. In die benauwde sfeer van morele en ook politieke censuur ontstaat al spoedig verzet. Kunstenaars beginnen op allerlei manieren de conventies van de bourgeoisie aan te vallen en veroorzaken schandaal op schandaal.

Lev Tolstoj (1828-1910) schreef Anna Karenina in 1877

Eigenlijk wou hij een boek schrijven over Peter de Grote, een vervolg op zijn succesroman Oorlog en Vrede. Maar het project vlotte niet en twee incidenten brachten hem ertoe een eigentijdse liefdesroman te schrijven. Het eerste voorval was de zelfmoord van de minnares van zijn buurman, die zich uit liefdesverdriet onder een trein gooide (het slot van Anna Karenina) en het tweede was zijn lectuur van een verhalenbundel van Poesjkin, die hij bewonderde om zijn directe stijl. Dat wou hij ook wel eens proberen. En zo begon Tolstoy aan een boek dat hij later zelf zijn eerste roman zou noemen.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven:


04/16/2010 update