ROMEO JULIA Steeds die twee namen in de titel, symbool voor de innige omstrengeling van de twee geliefden, die de rest van de wereld vergeten als ze samen zijn. Ze zijn steevast jong - bij Shakespeare is Julia nog geen zestien - en nog niet aangetast door de volwassen realiteitszin. |
|
Het is niet de
eerste keer dat Shakespeares drama wordt neergezet als een botsing van
culturen. De inspiratiebron voor West Side Story was indertijd
de spanning tussen joodse en katholieke immigranten in het New Yorkse
Manhattan. Maar de laatste tijd duiken er wel heel veel multiculturele
Romeo's en Julia's op.
|
|
Video fragment 1 uit Najib en Julia |
|
Het verhaal wordt al eeuwenlang verteld. In de derde eeuw voor Christus doken de vaste elementen uit dat verhaal al op, dus lang voordat Shakespeare het tegenkwam in Italiaanse gedichten. Het gaat over pure passie en vernietigende haat. Over dampende kussen en afspraakjes in het maanlicht, maar ook over duister gif en messentrekkerij. Over geliefden die zichzelf doden om samen te kunnen zijn. |
|
De nieuwe jeugdopera van Xynix Farida droomt ervan om naar een concert te gaan van Britney Spears. En als haar vader boos op haar is, mag ze een maand niet naar Onder weg naar morgen kijken. Maar als ze verliefd wordt op de zoon van de buurman, wordt Farida meegesleurd in een heel oud oud verhaal. Die buurjongen heet namelijk Romeo. Met het geluid van messen begint de jeugdopera Romeo en Farida. Spaanse gitaren en oosterse klarinetklanken op de band, messen en slagwerk op het podium. In de proloog staan Romeo en Farida met hun beide vaders ritmisch blinkende messen te slijpen. De geliefden uit deze vrije bewerking van Shakespeares Romeo en julia zijn allebei kind van een slager. Hun vaders zijn niet alleen buren, maar ook elkaars concurrent. Een verschil in culturen verscherpt bovendien hun rivaliteit. De vader van Romeo is oer-Hollands, die van Farida honderd procent Turks. En vanaf scène één is duidelijk dat multicultureel Nederland in deze twee mannen slechte pleitbezorgers heeft. De Hollander noemt in het libretto zijn Turkse collega een 'buitenlandse idioot', afkomstig uit een land 'waar iedereen je geld aftroggelt en de taal klinkt alsof je rochelt'. Een land waar de mensen nog fatsoen hebben, stelt Farida's vader.'Waar mannen nog mannen zijn en vrouwen nog vrouwen. Waar degene die niet voor ons is het eeuwig zal berouwen...' |
|
Bij
Shakespeare leer je een keur aan ouders, voedsters en bedienden
kennen. Tegenover elke Montague staat een Capulet, en de hoofden van
de uitgebreide clans zijn allebei welgestelde, respectabele inwoners
van het italiaanse stadje Verona. In de omvang van de clan schuilt ook
het gevaar.De beide familiehoofden tonen zich best bereid om onderling
de vrede te bewaren, maar vanuit de periferie rukken vechtlust en
wraakzucht op naar het centrum. De allereerste zin van Shakespeares
drama luidt:' We laten ons niet op onze kop zitten, 'uitgesproken door
bedienden van Capulet die ruzie zoeken met Montagues bedienden.
Met dezelfde strijdlust begint ook de jeugdopera Romeo en Farida, maar hier zijn het de gezinshoofden zelf die de agressieve taal uitslaan. 'Let maar niet op die hansworst van aan de overkant, 'zingt de vader van Farida die zichzelf tot uitroept tot beste slager van het land. 'Het liefst steek ik zijn toonbank en zijn kassa in de brand,' rijmt de vader van Romeo. 'Shakespeare legt niet uit waar de vete tussen de families vandaan komt. Er is geen begin, geen voorgeschiedenis die opgerakeld wordt. Het gaat ook niet om een hoog versus een laag milieu. Het gaat helemaal nergens over, en dat is nou juist het erge.' De slagers hebben gewoon een hekel aan elkaar, je kunt zeggen dat de aanleiding een verschil in godsdienst is. Dit verhaal laat zien dat er maar iéts hoeft te gebeuren, en de vlam slaat in de pan.' |
|
Cosmic Illusions Romeo 'n' Juliette | |
Shakespeares
drama speelt zich af binnen de stadsmuren van het middeleeuwse Verona.
Maar als Julia Farida wordt of Romeo Najib, staat het drama ineens
midden in de grote verhalen die momenteel onze wereldpolitiek
beheersen.'De familie Osama', zo noemt de Haagse corpsbal Floris, het
jaloerse en explosieve neefje van Julia, de Marokkanen waar hij mee te
maken krijgt als Najib en zijn Julia elkaar vinden. En bij zijn eerste
ontmoeting met Julia in de kledingwinkel waar zij werkt, zet de
welbespraakte Najib hun onderlinge cultuurverschil meteen in het
perspectief van de wereldwijde ontwikkelingen. De jongen wordt door de
collega van Julia aangezien voor een kledingdief en voor 'kankermarokkaan'
uitgescholden. 'Ik geef direct toe, 'zegt Najib vervolgens rustig
tegen de beide winkelmeisjes,'het is niet makkelijker geworden sinds
de Twin Towers, een weerzinwekkende terreurdaad, laat daar geen
twijfel over bestaan. En de kloof tussen uzelf en de kankermarokkaan
is daarmee zeker nog verder verdiept.'
Een toespraak waarmee hij het hart van Julia raakt. Want terwijl hij de toegenomen verwijdering schetst tussen het westen en de islam, verdrinkt zij in de glimlach en de mooie ogen van deze Romeo. Als Romeo Najib wordt of Julia Farida, zijn bepaalde elementen uit Shakespeares drama ineens beter te begrijpen. Als het gaat om Surinamers of Antillianen kun je je ineens wat voorstellen bij zo'n grote, bemoeizuchtige familie. Dat Julia's vader haar aan een andere man belooft, is in een Hollands gezin ondenkbaar, maar in een Turks gezin niet. De eer van de familie mag voor Nederlanders een achterhaald begrip zijn, voor Marokkanen ligt dat anders. |
|
FOUAD LAROUI
- JUDITH EN JAMAL Satire over een liefde tussen Marokkaanse jongen en joods meisje in Parijs. Jamal is een van oorsprong Marokkaanse
jongen die een verhouding heeft met een Joods meisje, Judith. Maar
hier is Judiths vader niet zo gelukkig mee. Sterker nog, hij verbiedt
zijn dochter Jamal te zien, anders vallen er klappen. Maar zoals het
zo vaak gaat in dat soort gevallen: de liefde is sterker. Het
verliefde stel besluit dat Judith in een kast op Jamals kamer kan
komen wonen, in Rue de Charonne. Met medeweten van Jamals moeder,
Mina. Van Jamals vader, die zijn eigen redenen heeft om joden te
haten, zullen ze niet zoveel last hebben. Die komt toch alleen maar 's
avonds laat thuis en vertrekt weer met het krieken van de morgen. Vrolijk, satirisch, humoristisch
verhaal van Marokkaanse schrijver die in Parijs gestudeerd heeft, maar
nu in Nederland woont en werkt. |
|
Laroui
kijkt niet naar het verleden: hij schrijft over de groep zoals die nu
is: een groep tussen twee culturen. Dat doet hij op een tragi-komische
manier. Een lach en een traan. En weer is het ook zijn taalgebruik dat opvalt. Met ferme woorden, maar ook met verbasterde woorden, een taal tussen twee culturen, weet hij komische en onderhoudende dialogen neer te zetten. Het verhaal wordt verteld door de neef, die tevens de schrijver is, zodat hij zich vrijheden kan aanmeten, door bijvoorbeeld Jamal zelf zijn hoofdstukken in te laten kleuren, of door een fictief einde te schrijven, of een confrontatie aan te gaan met een door de uitgever ontvangen brief over zijn nog uit te komen boek. Het maakt het boek veel meer dan alleen een liefdesverhaal. De idylle tussen Jamal en Judith is dan ook niet het hoofdthema van het boek. Het hoofdthema is eigenlijk de verwijdering die is ontstaan tussen Jamal en zijn ouders. 2 culturen, die steeds verder van elkaar afdrijven. Het gaat over de verscheurdheid tussen deze oude en nieuwe cultuur. Dit toch ernstige thema weet Laroui in te kleden in een heerlijke klucht, dat nog geslaagder is als zijn vorige boek. |
|
Boekenlinks, te
gebruiken als CA wereldliteratuur bij thema "West-Oost" Van dezelfde schrijver: Fouad Laroui - De tanden van de topograaf Fouad Laroui - Kijk uit voor parachutisten Nog meer Marokkaans/Westerse literatuur: Abdelkader Benali - De langverwachte Abdelkader Benali - Bruiloft aan zee Hafid Bouazza - Momo Tahar Ben Jelloun - De schrijver Leven tussen 2 culturen: Kader Abdolah - De reis van de lege flessen(Nederland/Iran) Calixthe Beyala - Mama heeft een minnaar (Frankrijk/Kameroen) Mei Ing - Naakt Chinees eten (Amerika/China) Kenizé Mourad - De tuin van Badalpur (Frankrijk/India) |