KABUKI

KA=ZINGEN

BU=DANSEN

KI=ACTEREN

Een muziek-, dans- en theatergenre uit Japan
Een lust voor het oog waren de voorstellingen, maar terwijl acteurs tegenwoordig beheersing, stilering en gesublimeerde schoonheid tentoonspreiden, ventten de actrices vroeger vooral hun bevalligheden uit. Kabuki werd in het begin van de zeventiende eeuw door vrouwen, die handelden in  lichamelijk genot, beoefend.

Na ruim een eeuw van clan-oorlogen tussen feodale krijgsheren, een periode waarin vechtende, plunderende en moordende soldaten Japan onveilig maakten, betrok Tokugawa een kasteel te Edo, het huidige Tokio. Hij vestigde zo een machtige militaire dictatuur die van 1603 tot 1868 stand zou houden. De keizerlijke familie werd ongemoeid gelaten in het paleis in Kyoto, maar had voorlopig niets in de melk te brokkelen. Er trad een weldadige vrede in. Toch wenste lang niet iedereen zich neer te leggen bij de regelzucht van de shogun en zijn ambtenaren. Bij wijze van protest doken in de straten van Edo steeds meer mannen op met weelderige, wilde haardossen en gestoken in extravagante kostuums. De gezagsondermijnende activiteiten van deze vrijbuiters werden bezongen in liederen en nagespeeld in theatervoorstellingen in het district met de rode lampions. Daar woonden niet alleen de prostituees, maar ook alle acteurs; volgens de shogun-indeling van de klassenmaatschappij behoorden beide beroepsgroepen tot hetzelfde, allerlaagste echelon - en destijds niet helemaal ten onrechte.

Kabuki / Noh Theatre

 		  
De actrices en danseressen traden op in uiterst elegante kostuums die, vooral in de badhuisscènes, weinig aan de verbeelding overlieten. De lange tabakspijpen en geïmporteerde tijger- en luipaardvellen dienden als sfeerverhogende attributen.Toegevoegde komische scènes en clownerieën maakten iedere kabuki-voorstelling tot een dol feest. Dit alles tot ongenoegen van de overheid. Wat voor de inmiddels welvarende middenklasse van handelaren het summum was van vertier, zag de strenge shogun als een ernstige verstoring van de nationale orde.

 

予告篇／シネマ歌舞伎「坂東玉三郎-鷺娘」

Trailer: Cinema Kabuki "Sagi Musume"

This is the trailer of an one-hour film shot in digital format in 2005. The goal is to make kabuki more accessible to the general public. Currently it is only shown in selected movie theaters across Japan.

I hope they will one day show it overseas. See http://www.asahi.com/english/Herald-a... for more information on this film.

In 1629 verbood hij vrouwen op te treden in het kabuki-theater, maar een oplossing lag voor de hand. Het was al een tijdje gebruikelijk dat ook jongens van een jaar of veertien, vijftien deelnamen aan de voorstellingen, er waren zelfs jongens-kabukigroepen. De jongens verhoogden de pret met jongeren, acrobatiek en koorddansers, maar verder veranderde er weinig. De broodwinning van deze jongemannen was in alle opzichten dezelfde als die van hun voorgangsters. Toch duurde het nog eens bijna 25 jaar totdat ook deze vorm van kabuki in de ban ging.
Volwassen mannen namen het acteren over. Omdat de erotische aantrekkingskracht van het genre daar sterk onder te lijden had, ontstond de behoefte aan interessante verhalen.Temeer daar kabuki-voorstellingen waren uitgegroeid tot monsterproducties die wel een dag konden duren. Volksmythen en legenden werden aangeboord, aan de Japanse geschiedenis werden bruikbare onderwerpen ontleend.

Toch was dit alles niet genoeg om het gebrek aan speelstukken goed te maken. Noodgedwongen wierpen de kabuki-gezelschappen zich op het repertoire van een andere, tot ver in de achttiende eeuw zeer geliefde theatervorm, het poppenspel bunraku. Auteurs van naam schreven liever voor bunraku dan voor het oppervlakkige kabuki, de imitatie van bunraku-stukken op het toneel betekende dus op zichzelf een verdieping van het repertoire. Zo groeide het bijwonen van kabuki-voorstellingen langzamerhand uit van discutabel volksvermaak tot respectabel tijdverdrijf.

 

Antonia-Kabuki Dance

This Japanese stylized dance (Kabuki) is literally stripped to the glamrock of KISS.
Na de val van het Kokugawa-shogunaat in 1868 mochten vrouwen weer het kabuki-podium op, maar dat was voorlopig niet de belangrijkste verandering. De exotische opsmuk voor theatervoorstellingen was inmiddels aangevuld met westerse meubelen, kleding en make-up voor dagelijks gebruik. Japan verwesterde. In 1872 bouwde een vooraanstaand theaterproducent een nieuw theater in een sjieke buurt, voorzien van keurige rijen stoelen voor bezoekers die hun kimono hadden verruild voor een maatkostuum naar westerse snit.

Na een volledige herbouw van het theater enkele jaren later, nu geheel naar westers model (inclusief gasgestookte kandelaars), maakten bij de opening alle autoriteiten en notabelen van de stad hun opwachting. In 1887 verwaardigde zelfs de keizer zich een kabuki-voorstelling bij te wonen, daarmee was de metamorfose van bordeelvermaak tot theaterkunst eindelijk definitief. Sindsdien geldt kabuki als het nationale theater-visitekaartje van Japan.

Actrices nemen steeds vaker de vrouwelijke rollen over van de onnagata, maar gezien de mega-ster-status van sommige topacteurs is het onwaarschijnlijk dat hun rol binnenkort zal zijn uitgespeeld. En volgens de filosofie van de vrouwen van Nagoya Musume Kabuki moet dat ook helemaal niet. Voortbordurend op hun idee dat vrouwenkarakters beter uit de verf komen als ze door mannen worden gespeeld, en vice versa, ligt de ideale kabuki-rolbezetting van de toekomst voor de hand.

Kenmerken:

  • de onderwerpen zijn ontleend aan de Japanse geschiedenis of aan het alledaagse leven van vroeger,

  • de acteurs hebben geen masker,

  • gestileerde kostuums,

  • ze beschikken over een koor als begeleiding,

  • toneelknechten, donker gekleed, liepen op het toneel rond tijdens de voorstelling om requisieten aan te geven of weer mee te nemen.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Geraadpleegde bronnen oa: Wereldmuziek theater festival februari 2002. Met dank aan Dido Drachman, die de eerste twee YouTube fragmenten uitzocht. (IVKO Amsterdam)

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven


10/30/2008 update