Het driemanschap Petipa, Ivanov, Tsjaikovski

 

Marius Petipa bracht het ballet van Frankrijk naar Rusland. Dat romantisch ballet vernieuwde onder zijn handen. doordat hij het peil van de techniek en de choreografie verhoogde en de overdrijvingen van de romantische periode verwijderde.

Petipa

Petipa bracht het Russisch ballet tot een ultiem hoogtepunt en maakte van Rusland het leidinggevend balletland op wereldvlak. Zijn leraar Enrico Ccechetti onderwees de meest begaafde dansers van het Keizerlijk Ballet zoals Anna Pavlova, Tamara Karsavina en Vaslav Nijinsky. Doordat die later met de "Ballets Russes van Sergei de Diaghilev in het westen optraden zijn Petipa en Cechetti te beschouwen als 'de brug' tussen Rusland en West- Europa aan het begin van deze eeuw.

Sylvie Guillem, Jonathan Cope, and the Kirov corp de ballet in an excerpt from the Act II pas de deux of Swan Lake.

 

Lev Ivanov was Petipa's assistent. Hij leefde heel de tijd in de schaduw van de grote meester en wordt vaak in balletboeken totaal vergeten. Toen de herdenkingsavond voor Tsjaikovksi op het getouw werd gezet en aan Petipa gevraagd werd om de 2de akt van een nieuwe choreografie te voorzien, was die zeer ziek. Hij delegeerde de opdracht aan Lev Ivanov. Dat werd diens grote kans, meer nog: de 2de akt van Het Zwanenmeer maakte hem onsterfelijk. Bevrijd van alle aanwijzingen schiep Ivanov een choreografisch meesterwerk. Bij de voorstelling van het hele ballet, een jaar later, werd deze 2de akt behouden en verzorgde Ivanov ook de nieuwe choreografie voor akt IV. Petipa bleef wel verantwoordelijk voor de supervisie over deze gehele produktie en leverde ook akt 1 en akt III.

Met andere woorden: de 'ballet-blanc-akten' zijn van Lev Ivanov, de 'karakterdans-akten' van Marius Petipa.

In Pjotr Tsjaikovski's tijd was het vrij ongewoon dat een componist met zijn reputatie balletmuziek componeerde, dat toch als een minderwaardig genre bestempeld werd. Gelukkig deelde Tsjaikovski deze mening niet. Hij was integendeel van mening dat balletmuziek hem vele mogelijkheden gaf. Hij verrijkte de balletmuziek met symfonische elementen en zag de partituur als deel van de dramatische actie. Zijn muziek was niet langer enkel een begeleiding van de dansen, maar schetste de karakters van de verschillende personages en creëerde de sfeer van de diverse scènes.

De partituur van Het Zwanenmeer bracht 'hem enkel posthuum succes, want het was pas in 1895 met de nieuwe versie van Petipa en Ivanov dat de muziek ten volste begrepen werd en het choreografisch potentieel dat erin zat ten gronde gebruikt werd.

De meeste critici en historici zijn het erover eens dat zonder Tsjaikovski's muziek Het Zwanenmeer geen meesterwerk zou geworden zijn.

12-21-2007 last update