Alexander Rodchenko (Rodtsjenko)

Alexander Rodtsjenko was een van de veelzijdigste Russische kunstenaars in de jaren '20 en '30. Van 1910 tot 1914 studeerde hij aan de kunstacademie van Kazan, waar hij ook zijn latere vrouw Varvara Stepanova leerde kennen. In 1914 ging hij naar Moskou en bezocht hij de Stroganov-kunstschool. Hij kwam hier in contact met Kazimir Malevitsj en Vladimir Tatlin en groeide in de jaren daarna uit tot een van de belangrijkste kunstenaars van de Russische avant-garde. Hij werkte als beeldhouwer, schilder en graficus, maakte reclameposters voor films, winkels en fabrieken en ontwierp boekornslagen en meubels. In 1921 schiep hij met een drieluik, bestaand uit een rood, geel en blauw schilderij, een meesterwerk van absolute schilderkunst.

"Om de mens een nieuwe manier van kijken te leren, moet men alledaagse, vertrouwde voorwerpen vanuit volledig onverwachte hoeken en in onverwachte situaties laten zien; nieuwe voorwerpen dienen van verschillende kanten gefotografeerd te worden om een compleet beeld van het voorwerp te geven."

Tussen 1922 en 1924 legde Rodtsjenko zich in het kader van zijn affiches en boekomslagen steeds meer toe op het maken van fotomontages. Beroemd werden vooral zijn illustraties bij Vladimir Majakovski's dichtbundel Pro éto ('Daarover'), waarin deze zijn liefde voor Lilia Brik bezong. Rodtsjenko probeerde in zijn montages de dichtregels van Majakovski in beelden om te zetten, wat resulteerde in een unieke combinatie van fotomontage en constructivistische vormgeving. Net als in zijn andere vroege montages maakte Rodtsjenko ook bij Pro éto gebruik van bestaand fotomateriaal. 

Fotomontage bij Vladimir Majakovski's dichtbundel Pro éto

Pas in 1924, toen hij steeds meer problemen kreeg om geschikte foto's te vinden, besloot hij zelf te gaan fotograferen en kwam hij tot de slotsom dat de fotografie het artistieke medium bij uitstek was. Omdat met een camera vanuit alle posities opnamen gemaakt kunnen worden, was de fotografie volgens Rodtsjenko te vergelijken met het actieve oog van de mens. Het medium was daarmee voorbestemd om de verwarrende indrukken waaraan de moderne grotestadsbewoner blootgesteld wordt op een passende wijze vast te leggen. Hij wilde de fotografie met gedurfde en ongebruikelijke camerastandpunten bevrijden van het primaat van het buikperspectief en andere conventies en ontwikkelde zich zo tot een belangrijke voortrekker van het fotografisch constructivisme. In 1928 schreef hij in een essay: "Om de mens een nieuwe manier van kijken te leren, moet men alledaagse, vertrouwde voorwerpen vanuit volledig onverwachte hoeken en in onverwachte situaties laten zien; nieuwe voorwerpen dienen van verschillende kanten gefotografeerd te worden om een compleet beeld van het voorwerp te geven." 

In 1928 kocht Rodtsjenko, die in 1927 met schilderen was opgehouden om zich te kunnen concentreren op de fotografie, een Leica, die vanwege het handzame formaat en het bedieningsgemak zijn favoriete camera werd. Hiermee kon hij zijn ideeën over ongebruikelijke camerastandpunten, sterke perspectivische vervormingen en verrassende details prima verwezenlijken. In de loop der jaren was er in zijn foto's ook een steeds grotere rol voor lijnen weggelegd. Zo integreerde hij in zijn fotografische composities graag voorwerpen als tralies, trappen of leidingen, die hij veranderde in abstracte, constructivistische lijngeraamten. Twee beroemde voorbeelden hiervan zijn Trap (1929) en Meisje rnet Leica (1934).

Alexander Rodchenko and the Russian Avant-garde

Alexander Rodchenko, the Russian avant-garde artist, abandoned painting in the early 1920s in favour of photography which he believed would better express the new visual and social realities emerging at that time. His experiments in photography and photo-collage influenced artists and photographers throughout the 20th century.

 
Fotografie van Rodchenko

"Om de mens een nieuwe manier van kijken te leren, moet men alledaagse, vertrouwde voorwerpen vanuit volledig onverwachte hoeken en in onverwachte situaties laten zien; nieuwe voorwerpen dienen van verschillende kanten gefotografeerd te worden om een compleet beeld van het voorwerp te geven." 

Opdracht CKV-1: Via de hierboven staande link kies je een werk uit van deze fotograaf, waarbij de hierboven staande tekst zeer toepasselijk is. Motiveer je keuze. Tekst maximaal 1 A4.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Geraadpleegde literatuur: Fotografie van de 20ste eeuw. Keulen 2002.

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven


12/21/2007 update