Bonjour tristesse

Een welkome ontsnapping aan het brave keurslijf van huwelijk en opvoeding in de jaren vijftig

 

Verveelde jonge vrouwen brengen spanning in hun leven door hartstocht aan de Méditerranée

 
In het voorjaar van 1953 kwam de 17-jarige Françoise Quoirez naar huis met de mededeling dat ze schrijfster was geworden. Haar manuscript, Bonjour tristesse, was zojuist door uitgeverij Julliard geaccepteerd. Haar moeder antwoordde haar dat ze er goed aan zou doen voortaan op tijd aan het diner te verschijnen en beval haar haar haren te kammen alvorens haar soep op te eten. Een jaar later waren er meer dan tweehonderdduizend exemplaren van het boek verkocht - een unicum voor een vrouwelijke auteur. 
Françoise Sagan, die haar pseudoniem had ontleend aan haar favoriete personage in het werk van Proust, de prince de Sagan, had met deze eerste roman een boek geschreven waar een hele generatie jonge vrouwen van zou smullen. Haar taalgebruik was eenvoudig en ook de intriges van haar volgende romans, waarin rijke, verveelde jonge vrouwen spanning in hun leven brachten door hartstocht aan de Méditerranée, waren uitermate romantisch. Haar vrouwelijke personages waren uitdagend, vaak lichtzinnig en vooral verliefd. Voor veel vrouwen betekende het lezen van Sagan een welkome ontsnapping aan het brave keurslijf van huwelijk en opvoeding in de jaren vijftig. Dat haar werk door de literaire kritiek wat neerbuigend tot de betere damesroman werd gerekend, liet haar koud. Een halve eeuw later is de emancipatie van de vrouwelijke auteur zo goed als voltooid. Niemand kijkt meer op van een vrouwelijke bestsellerauteur. Niemand zal het meer in zijn hoofd halen een boek dat door een vrouw is geschreven bij voorbaat af te doen als een damesroman.

In ‘Bonjour Tristesse’ begroet Cécile de triestheid. Een gevoel dat pas na de gebeurtenissen in het boek bij haar na boven komen. Het is een gevoel dat haar vreemd was vóór de dramatische gebeurtenissen. Buiten het feit dat zij voor de vakantie een buitengewoon gelukkig en onbezorgd leventje leidde, is ook het gevoel wat bij droefheid hoort anders dan het zou moeten zijn in haar ogen. Ze twijfelt dan ook of ze het zo mag noemen. Aan het eind van het boek verwoordt Cécile de trieste gebeurtenissen door met haar ogen gesloten ‘bonjour tristesse’ te roepen.

Adieu tristesse

Bonjour tristesse

Tu es inscrite dans les lignes du plafond 

Tu es inscrite dans les yeux que j'aime 

Tu n'es pas tout á fait la misère

Car les lèvres les plus pauvres te dénoncent 

Par un sourire

Bonjour tristesse

Amour des corps aimables 

Puissance de l'amour

Dont l'amabilité surgit

Comme un rnonstre sans corps 

Tere désappointée

Tristesse beau visage

Paul Eluard, La vie immédiate

Bonjour tristesse Is de ophefmakende roman waarmee Francoise Sagan op achttienjarige leeftijd debuteerde: verguisd, geprezen, in meer dan twintig talen vertaald, verfilmd en nog steeds overal in de wereld gretig gelezen. De roman vertelt het verhaal van Cecile, een meisje van zeventien. Zij, haar vader Raymond en zijn maitresse EIza zijn op vakantie aan zee. Raymond wisselt regelmatig van vriendin en heeft een sterke band met zijn dochter. Cecile wordt verliefd op een student, Cyril. Dan arriveert Anne, een aantrekkelijke jeugdvriendin van Ceciles moeder... Het werk van Sagan centreert zich meestal rondom dezelfde thema's: afkeer van het kleinburgerlijk milieu, hartverscheurende passie en het streven naar luxe en plezier. Sagan romantiseert het leven niet, maar geeft het weer zoals het is.

Bonjour Tristesse (1958) - Juliette Greco

 

  
Leesfragment:
VIJFDE HOOFDSTUK

En toen was het op zekere dag met het schone leventje uit. Die morgen besloot vader dat we 's avonds naar Cannes zouden rijden om er te dansen en ons geluk op de roulette te beproeven. ik herinner me duidelijk Elza's opgetogenheid. in de haar vertrouwde sfeer van het casino hoopte zij haar persoonlijkheid van fatale vrouw weer te vinden, zij het dan ook enigszins verzwakt door haar geschilferde huid en de betrekkelijke eenzaamheid waarin wij al die tijd geleefd hadden. in strijd met mijn verwachtingen verzette Anne zich niet tegen de haar voorgespiegelde mondaine vermakelijkheden. Zonder enige achterdocht ging ik dus na het avondmaal naar mijn kamer om een avondjurk aan te trekken - de enige trouwens, die ik bezat. Mijn vader had ze gekozen en ze was vervaardigd uit een exotisch weefsel. ongetwijfeld te exotisch voor mijn leeftijd, maar vader had er altijd de voorkeur aan gegeven - tenzij het louter uit gewoonte was - om mij als een vamp gekleed te zien gaan. Hij wachtte beneden op ons in een fonkelnieuwe smoking. ik sloeg beide armen om zijn hals: 'je bent de mooiste man, die ik ooit gezien heb.' 

'Behalve Cyril,' antwoordde hij, zonder er zelf geloof aan te hechten. 'En jij bent het mooiste meisje, dat ik ken.' Na Elza en Anne,' plaagde ik hem op mijn beurt, ook zonder het te geloven.'Daar die dames nog niet klaar zijn en zich de weelde veroorloven ons te laten wachten, verzoek ik je met je oude reumatische vader te willen dansen.'ik voelde weer de opgetogenheid die steeds onze uitgangsavondjes placht vooraf te gaan. Hij had werkelijk niets van de klassieke 'oude vader'. Terwijl wij dansten ademde ik diep zijn geur van eau de Cologne, warmte en tabak in. Hij danste uitstekend, de ogen half gesloten en evenals ik met een gelukkige, niet te verbergen glimlach om de hoeken van de mond. ,Je moet me absoluut leren beboppen,' zei hij, zijn reumatiek alweer vergetend. Hij hield op met dansen om met een automatisch bewonderend gemurmel de intrede van Elza te begroeten. Langzaam kwam zij in haar groene avondjurk de trap af, haar lichtjes ontgoochelde glimlach van mondaine op de lippen - haar typische casinoglimlach bedoel ik. Van haar uitgedroogde haren en haar door de zon mishandelde huid had zij gemaakt wat er van te maken was, doch de poging was meer verdienstelijk dan geslaagd te noemen. Gelukkig scheen ze er zich niet van bewust te zijn.

'Gaan we?' 'Anne is er nog niet,' zei ik. 'Ga kijken of ze klaar is,' beval vader. 'Het wordt middernacht, voordat we in Cannes aangekomen zijn.' Ik rende de trap op, struikelde voortdurend over mijn lange jurk en tikte aan de deur van haar kamer. Ze riep dat ik binnen mocht. Verrast bleef ik op de drempel staan. Zij droeg een grijze jurk, maar het was een buitengewoon zeldzaam grijs dat men ook voor wit zou kunnen houden en waarop het licht speelde zoals op de zee bij het morgenkrieken. Al de bekoorlijkheden van een rijpe vrouw schenen die avond in haar verenigd. 'Prachtigl' stamelde ik. 'Hemeltje, Anne, wat een jurkl' Zij glimlachte in de spiegel, zoals men tot iemand glimlacht die men weldra verlaten zal. 'ja,' antwoordde ze, 'dat grijs is heus een succes.' Jij bent een succes,' zei ik. Zij pakte mijn oor beet en keek me aan. Zij had donkerblauwe ogen. ik zag ze glimlachend oplichten. 'je bent een lief klein meisje, ofschoon je me soms erg op de zenuwen werkt.' Ze ging me voor, zonder op mijn jurk acht te staan, waar ik blij om was, doch wat me toch tegelijkertijd krenkte. Zij liep voor mij de trap af en ik zag hoe vader haar tegemoet trad. Beneden aan de trap bleef hij wachten, de voet op de eerste trede, het gelaat naar haar opgeheven. ook Elza keek naar haar terwijl ze naar beneden ging. ik kan me nog precies het hele toneel voorstellen: op het eerste plan, vlak voor rnij de gebronsde hals en de volmaakte schouders van Anne; enigszins lager het verrukte gezicht van vader, terwijl hij haar de hand reikte en verder, reeds op de achtergrond, de silhouet van Elza. 'Anne,'zei hij,'je ziet er stralend uitl' Zij glimlachte hem toe in het voorbijgaan en trok haar mantel aan. 'We vinden elkaar ginds wel, nietwaar?' zei ze. 'Kom je in mijn wagen, Cécile?

19-04-2010 digischool vaklokaal ckv-1