Literatuur China
De laatste jaren neemt het aantal door Chinezen geschreven boeken dat in Nederland verkrijgbaar is gigantisch toe. Veel van deze boeken zijn geschreven door in het westen verblijvende Chinezen maar ook de beschikbaarheid van boeken geschreven in China neemt flink toe. 
In 1949 nam Mao in China de macht over. Het was meteen voor een lange tijd gedaan met de literaire vrijheid. Tijdens de periode van de Culturele Revolutie (1965-1969) werden vele schrijvers vervolgd en bloeide de 'onthullende literatuur'. Vooral in de jaren tachtig zouden de schrijvers alsmaar kritischer worden. Tot de censuur opnieuw toesloeg en andermaal vele auteurs vervolgd werden. Velen zijn gevlucht naar het buitenland.

Mao's beroemde Rode Boekje. Dit boekje met de bekende rode plastic kaft werd massaal onder de aanhangers van Mao en de jonge Rode Gardisten verspreid en diende als symbool van de culturele Revolutie en de trouw aan Mao. De inhoud bestaat uit meer dan 400 citaten van Mao uit allerlei geschriften van hem, hoofdzakelijk genomen uit publicaties tussen 1924 en 1949. 

het Rode Boekje door C. Schepel, A.W. Bruna & Zoon, 1967

Lao She (pseudoniem voor Shu Qingchun 1899-1966) Een van China's meest prominente moderne schrijvers. Geboren in Beijing als zoon van een arme paleiswacht, die tijdens de bokseropstand in 1900 om het leven was gekomen. Van oorsprong was Lao She onderwijzer en leraar Engels, later universitair docent. Hij leefde in Engeland van 1924 tot 1929. Hij schreef een aantal korte verhalen, komische romans en toneelwerken. Tot zijn meest bekende werken behoort de roman "De riksjarenner" uit 1937 (Chinese titel: "Luotuo Xiangzi" ="Kameel Xiangzi"). Dit boek werd ook verfilmd. Lao She had linkse sympathieën, maar heeft zich nooit tot het marxisme bekeerd. Zoals vele linkse intellectuelen vestigde hij zich na 1949 in de Volksrepubliek.Lao She werd een van China's eerste prominente slachtoffers van de uitwassen van de Culturele Revolutie. Naar verluid - de feiten staan nog niet vast - moest Lao She zich in 1966 verantwoorden tegenover Rode Gardisten tijdens een massabijeenkomst in Beijing. Thuisgekomen van deze vernedering vond hij zijn huisraad alsmede al zijn manuscripten vernield. Hierop pleegde Lao She zelfmoord door zich in een vijver van het park bij de Verboden Stad te verdrinken.
Het boek Luotuo Xiangzi is in 1936–37 in afleveringen in een tijdschrift verschenen en in 1979 in het Nederlands vertaald als De riksjarenner Het gaat over de riksjaloper Xiangzi met de bijnaam Kameel, die ernaar streeft door zuinigheid en hard werken zijn eigen riksja te kunnen kopen en daarmee eigen baas te zijn. Alleen wordt hij door samenloop van omstandigheden en achteraf gezien verkeerde beslissingen steeds in zijn ambitie gefrustreerd. Xiangzi’s fatsoen gaat er hoe langer hoe meer onder lijden en de eens zo trotse jonge knul raakt uiteindelijk aan lager wal. Er is getwist over de boodschap die Lao She met deze roman zou hebben gehad. De simpele riksjaloper is het slachtoffer van de keiharde nieuwe Chinese maatschappij, zeggen sommigen. Xiangzi is het slachtoffer van zijn eigen individualisme, volgens anderen: Lao She zou hiermee een oproep doen tot collectieve actie, als antwoord op de misère van het Chinese volk en daarmee zou deze roman een voorbode zijn van zijn latere communistische propagandastukken.  

Eén van de bekendste onder de mensen, die kritiek hebben op China, is Jung Chang, de in 1950 geboren schrijfster, die haar land de rug toekeerde in 1978. Ze werd - buiten de volksrepubliek - wereldvermaard met haar roman 'Wilde Zwanen'  Hierin vertelt ze over haar grootmoeder, haar moeder en zichzelf. Het is een roman over het China van de 20ste eeuw. Jung Chang leeft nu in Groot-Brittannië.
In dit fenomenale boek maken we kennis met de schrijfster Jung Chang en haar familie. Het is een historische roman over China vanaf het begin van deze eeuw tot eind jaren zeventig. Op overtuigende wijze beschrijft Jung Chang hoe miljoenen Chinezen onder verschillende heersers proberen te overleven: onder de warlords, de Kuomintang en de communisten. 

Maar bovenal is het boek een getuigenis van drie vrouwen die leven voor hun idealen. Zij vertelt de buitengewone levensgeschiedenis van haar grootmoeder, concubine van een generaal in het feodale China; haar moeder, hoge partijfunctionaris tijdens het communistische bewind; en ten slotte het indrukwekkende verhaal hoe zij zelf als jong meisje in China opgroeide. Het boek geeft een visie van drie vrouwen op een complexe samenleving in de vorm van intieme memoires, prachtige portretten en verteld als een meeslepende kroniek van het twintigste-eeuwse China.
En ondanks de haast onvoorstelbare gruwelen die de familie van Jung Chang ten deel zijn gevallen en die door de auteur op bijna onderkoelde manier worden beschreven, is Wilde zwanen een indrukwekkende getuigenis van optimistisch geloof in een rechtvaardige samenleving met gelijke rechten en gelijke kansen voor ieder individu.
Tot de geliefde auteurs in hedendaags China behoort onder andere Zhang Xianliang. Zhang maakte in de jaren tachtig furore met zijn boek "De helft van een man is een vrouw" . Hierin beschreef hij het lijden van een 38-jarige vrijgezel die uiteindelijk huwt om vast te stellen dat hij impotent is. In een land waar veel gehuwden gedwongen afzonderlijk leefden, had zijn roman veel succes. In 1987 botste hij met de censuur. Zhang beschreef in "Gegroet vrienden" de perikelen van een adolescente die haar eerste seksueel beleven ervaart.
Het boek werd verboden met het argument: "Aanmoediging tot vrije liefde, strijdig met de socialistische moraal" .

Veel boeken van hem beschrijven het leven in de strafkampen van China. De auteur heeft er 22 jaar in doorgebracht. De beschrijvingen van het kampleven tijdens de periodes van hongersnood zijn huiveringwekkend. Een onkruidsoep vult de maag een beetje maar leidt ook tot afschuwelijke krampen. Gedurende maanden zijn de gevangenen, net als beesten, enkel bezig om voldoende voedsel te verzamelen om in leven te blijven, iets dat een groot aantal van hen niet lukt. Opvallend bij dit boek is dat Zhang  Xianliang nog steeds in China woont.

Van Zhang Xianliang te lezen:
De boom van wijsheid
De auteur beschrijft zijn ervaringen in een werkkamp waar intellectuelen in het China van de jaren zestig een heropvoeding kregen.
ISBN 90-5226-300-0, 1996
Eethuisje Amerika
Autobiografisch relaas over een jonge Chinese intellectueel die na jaren werkkamp op een staatsboerderij terecht komt.
ISBN 90-5226-277-2, 1995
Doodgaan went
Autobiografisch getint relaas over het leven van een Chinese dissident in China en in het Westen.
ISBN 90-5226-234-9, 1994
De vrouw in het riet
Na jarenlange politieke vervolging en verblijven in strafkampen in communistisch China begint een man sociaal en politiek te ontwaken.
ISBN 90-5226-144-X, 1993

Bittere kou, een beschrijving van het leven in de Chinese strafkampen door Harry Wu. In dit boek beschrijft Harry Wu zijn leven in de strafkampen van 1960 tot 1980. Bijna 20 jaar zat hij vast en onderging hongersnood, martelingen en vernederingen. Eindeloze zelfkritieken moeten geschreven worden en bekentenissen verzonnen omdat je anders niet het goede gedrag ten toon spreidt. Dat de (verzonnen) bekentenissen 10 jaar later tijdens een andere campagne weer misbruikt worden blijkt dan. Harry Wu heeft het uiteindelijk allemaal overleefd en woont tegenwoordig in Amerika. Hij is zijn ex lotgenoten echter niet vergeten en blijft ageren tegen de strafkampen. 

Uitgever Rainbow pockets, 1996. ISBN 90-246-0358-7

In zijn boek Trouble maker beschrijft hij zijn undercover reis in 1995 om gegevens over de strafkampen te verzamelen. Hij wordt gepakt en dreigt weer voor langere tijd te verdwijnen. Door grote politieke druk uit Amerika en zijn Amerikaans staatsburgerschap wordt hij na 2 maanden uitgezet. Daarna blijft hij onverdroten doorvechten tegen de Laogai.

uitgever Bosch&Keuning, 1996 ISBN 90-417-0028-5

Populair op het vasteland zijn ook enkele Taiwanese schrijfsters, zoals Chong Yao.
Chong's boeken behoren meer tot het soort dokters- en liefdesromans, die in ons land hun weg zouden vinden via één of andere Jasmijn- of Boeketreeks. De Chinezen waarderen bij haar de beschrijving van passionele emoties.

Vaklokaal CKV-1 digitale school

Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum en het vak ckv vmbo. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Afb www.physik.uni-rostock.de

 Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.


04/20/2010 last update