Franny en Zooey

J.D.Salinger

In Franny en Zooey zijn twee voormalige wonderkinderen uit het merkwaardige en zeer begaafde New-Yorkse gezin Glass aan het woord. De twintigjarige Franny is op zoek naar de echt waardevolle dingen in het leven. Zooey, de verstandige oudere broer, televisieacteur, probeert Franny uit haar verwarring te helpen.
De ouders bezitten een variété-verleden en de zeven kinderen, stuk voor stuk boven-normaal intelligent, zijn door de jaren heen elk op zijn beurt wonderkinderen geweest in een radio-show. Alleen jongste twee kinderen zijn nu nog thuis: Zooey (24) die het gebracht heeft tot een populaire jeune premier voor de televisie en Franny die haar studie voltooit aan een Amerikaanse universiteit.

een 8mm proza-film

De auteur noemt dit boek een ‘8mm proza-film’ en het geeft een camera-achtig zeer indringend en close-up beeld van dit lichtelijk bovenmiddelmatige gezin.

Van de drie hoofdpersonen (dochter, moeder en zoon) zegt de auteur: ‘...de hoofdrolspeelster die naar ik meen graag in het kort gekenschetst wordt als een smachtend en wereldwijs meisje. Zij gelooft dat de hele zaak vrij aanvaardbaar geworden zou zijn, als ik even iets gedaan had aan een vijftien of twintig minuten scène waarin zij verscheidene malen haar neus snuit — het er uit had geknipt, vermoed ik. Zij zegt dat het walglijk is, iemand steeds haar neus te zien snuiten. De tweede dame van het gezelschap, een slanke schemerlicht soubrette, heeft bezwaar tegen het feit dat ik haar — om zo te zeggen — gefilmd in haar kamerjapon... Het is echter de hoofdrolspeler, die het meest welsprekende beroep op mij heeft gedaan om met de productie op te houden. Hij heeft het gevoel dat het verhaal draait om mysticisme of religieuze mystificatie — in ieder geval, en hij maakt het erg duidelijk,  zo’n te zeer in het oog springend, alles tebovengaand element, waarvan hij vreest, zegt hij, dat het een verhaasten, een naderbijbrengen van mijn professionele val kan zijn.’

De auteur zelf wenst dit boek te karakteriseren als een ‘gecombineerde of meervoudige liefdesgeschiedenis,  zuiver en gecompliceerd.’

Leesfragment: uit Zooey

De huiskamer van de Glasses was ongeveer zo onvoorbereid om zijn muren opnieuw geverfd te krijgen als een kamer maar zijn kan. Franny Glass lag te slapen op de divan met een afghaans kleed over zich heen; het ‘vaste’ tapijt was niet opgenomen, noch omgevouwen langs de wanden; en het meubilair— schijnbaar een klein magazijn vol—stond als gewoonlijk statisch dynamisch verspreid. De kamer was niet indrukwekkend groot, zelfs niet volgens de maatstaven van Manhattan flatgebouwen, maar de overdaad aan meubels zou een gezellige atmosfeer hebben kunnen geven aan een banquetzaal in het Walhalla. Er stond een Steinway-vleugel (die altijd open stond), drie radio’s (een 1927 Freshman, een 1932 Stromberg-Carlson, en een 1941 R.C.A.), een vijftig centimeter televisietoestel, vier tafelmodel grammofoons (waaronder een 1920 Victrola met de luidspreker er nog bovenop), rook- en krantentafeltjes bij de vleet, een pingpong tafel van voorgeschreven formaat (genadig opgevouwen en achter de piano geplaatst), vier gemakkelijke stoelen, acht ongemakkelijke stoelen, een vijftig liter aquarium voor tropische vissen (vol tot aan de top, in elk opzicht, en verlicht door twee veertig watt gloeilampen), een tête-â-tête canapé, de divan waarop Franny lag, twee lege vogelkooien, een kersenhouten schrijftafel, en een verzameling staande schemerlampen, tafelschemerlampen, en ‘bridge’ lampen, die overal in de overvolle ruimte opstaken als brandnetels. Een cordon van boekenkasten, even onder borsthoogte, stond langs drie muren, de planken vol boeken en letterlijk doorzakkend onder de last, kinderboeken, leerboeken, tweedehands boeken, boekenclubboeken, benevens een nog meer heterogene voorraad uit de minder gemeenschappelijke vertrekken van de flat. (‘Dracula’ stond nu naast ‘Elementair Pali’, ‘De Geallieerden aan de Somme voor Jongens’ stond naast ‘Bliksems van Melodie’, ‘Het Geval van de Scarab Moord’ en ‘De Idioot’ stonden naast elkaar, ‘Nancy Drew en de Verborgen Trap’ lag bovenop ‘Vrees en Beven’.)

Zelfs indien het een vastbesloten en ongewoon moedige groep schilders gelukt was met de boekenkasten klaar te komen, de muren zelf, direct daar­achter, zouden mogelijk iedere zichzelf respecteren­de handwerksman zijn vakbondskaart hebben doen inleveren. Vanaf de bovenkant van de boekenkasten tot ongeveer dertig centimeter van het plafond was het pleisterwerk—een oneffen wedgwood blauw, waar zichtbaar—bijna volledig bedekt met wat ruw­weg ‘decoraties’ genoemd zouden kunnen worden, daarmee bedoelend een verzameling ingelijste fo­to’s, vergelende persoonlijke en presidentiële brie­ven, bronzen en zilveren wandborden,en een over­al verspreid mengsel van vaag op eervolle vermel­dingen lijkende documenten en trofee-achtige voorwerpen van verschillende vorm en grootte, die alle op een of andere wijze getuigenis aflegden van het geduchte feit, dat vanaf 1927 tot halverwege 1943 het radio-netwerkprogramma ‘Het is een Wijs Kind’ zelden beluisterbaar was geweest zonder één (en, meer dikwijls, twee) van de zeven Glass kinderen onder zijn deelnemers te hebben. (Buddy Glass, die op zesendertigjarige leeftijd de oudste levende deelnemer aan het programma was, noemde niet zelden de muren van zijn ouders flat een soort visuele hymne aan de commerciële Amerikaanse kinderjaren en vroege puberteit.

J. D. Salinger, die naam maakte met Catcher in the rye. wordt, ondanks zijn gering aantal publikaties, terecht beschouwd als een der belangrijkste prozaschrijvers der moderne Amerikaanse literatuur. Niet alleen heeft hij een geheel eigen stijl opgebouwd, maar bovendien hebben de karakters, die hij geschapen heeft, een eigen leven verkregen en genieten zo mogelijk nog meer bekendheid dan de terughoudende auteur zelf.

Franny en Zooey

In 2004 werd in een van de expositiezalen van galerie De Appel een toneelstuk opgevoerd, dat gebaseerd was op het boek Franny & Zooey van J D Salinger. Tijdens de opvoering van het toneelstuk volgde het publiek de spelers van scene naar scene door het gebouw. Grafisch ontwerpers Will Holder and Stuart Bailey bewerkten deze roman tot het toneelstuk met als decor het gebouw van De Appel, dat voor de gelegenheid dienst deed als het New Yorkse appartement waarin hoofdpersonen Franny en Zooey wonen.

Overdag waren de decors te zien als tentoonstelling waarbij de Installaties verwezen naar het boek. Daarnaast was er een selectie video 's en literatuur aanwezig.

Vaklokaal CKV-1 digitale school

Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum. 

 Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. 
04/19/2010 last update