The portrait

of a lady

Henry James (1843-1916)

CKV-1 Wereldliteratuur/film Onmogelijke Liefdes

een weelderig kostuumdrama
Inhoud: De jonge Amerikaanse Isabel Archer dénkt nog niet aan trouwen. Ze wil eerst de wereld en zichzelf beter leren kennen. Een erfenis stelt haar in staat om zich onafhankelijk te ontplooien. Eens te meer opmerkelijk dat de eigenzinnige Isabel in 'The portrait of a lady' hals over kop haar hart weggeeft aan een middelbare kunstenaar in Florence. Veel meer dan enige artistieke inzichten en wat romantische woordjes heeft Osmond niet te bieden.

Osmond blijkt een kille, verveelde manipulator, die alleen op haar geld uit was. Zijn volgende doel is het uithuwelijken van zijn dochter Pansy aan de rijke edelman Warburton, een vroegere bewonderaar van Isabel.

Dat zijn dochter van een leeftijdgenoot houdt, speelt voor hem geen enkele rol. Ze heeft maar te doen wat hij zegt. En dat geldt ook voor zijn echtgenote, van wie hij verwacht dat ze de interesse van Lord Warburton voor zijn dochter nog wat aanwakkert. Isabels heimelijke tegenwerking signaleert een oplevende drang naar onafhankelijkheid.

Haar tocht naar Engeland, om haar doodzieke vriend Ralph Touchett bij te staan, is vervolgens een reis naar de vrijheid...............

De frisheid en het idealisme van Isabel, vertegenwoordigster van de Nieuwe Wereld, worden gesmoord in de stoffige, bedrieglijk fraai gedecoreerde gevangenis van het corrupte, oude Europa.

Dit thema, de Nieuwe Wereld tegenover het oude en stoffige Europa, is in al het werk van Henry James terug te vinden.

 

 The portrait of a lady
Verenigde Staten, 1996.
Produktie: Monty Montgomery en Steve Golin (Propaganda Films).
Regie: Jane Campion.
Scenario: Laura Jones.
Camera: Stuart Drybrugh.
Geluid: Lee Smith.
Montage: Veronika Jenet.
Muziek: Wojiech Kilar.
Met: Nicole Kidman, John Malkovich, Barbara Hershey, Martin Donovan e.a.
Kleur, 148 minuten.
Distributie: PolyGram Filmed Entertainment.

De verfilming van The portrait of a lady wijkt  af van het boek. 

De hoofdpersoon wordt voorgesteld als een naïeve jonge vrouw die in de netten van een man en zijn minnares verstrikt raakt. De heldin in de roman is minder onschuldig dan de film suggereert: ook Isabel Archer koopt haar echtgenoot vanwege zijn interessante achtergrond en zijn goede connecties. Ze komt niet alleen door de hebzucht en de slechtheid van haar man ten val, maar ook door haar eigen overmoed. Dat het huwelijk op een fiasco uitloopt, had ze kunnen weten: ze is genoeg gewaarschuwd door mensen die het beste met haar voorhadden.

Wat 'The portrait of a lady' in elk geval duidelijk overbrengt zijn de verloren jaren van iemand, die (ook vanwege de zeden en gewoonten van haar tijd) haar lot nadrukkelijk in de handen van anderen legt.

Henry James

't mooiste moment van een kus is wanneer je dat hoofd naar je toe ziet komen. Je weet, dat je gekust zult worden. Dat moment er vlak voor is zo exquis. Ik had nog nooit de aanraking van iemand van mijn leeftijd gevoeld. Het gevoel vloog door mij heen. Ik ben er gek op. Ik ben gek op kussen.....

horen we een meisjesstem zeggen bij het begin van de film. Het beeld is nog zwart. 
Meer nog dan in haar vorige kostuumdrama The piano toont regiseur Jane Campion ons in The portrait of a lady een wereld van mooie plaatjes. Maar net als in The piano is deze wereld rijk aan subtiele realistische details die een eigentijdse en levende spanning brengen in het beeld. Bijvoorbeeld in het begin van de film, wanneer een verwarde Isabel na een eerste huwelijksaanzoek door de Engelse tuin terugloopt naar huis. Nicole Kidmans snelle, hoekige en jongensachtige bewegingen in de zwarte lange 19e eeuwse jurk ontdoen dit beeld van een te plaatjesachtige Jane Austen-romantiek. Of zoals in de weelderige balscène halverwege de film, waar temidden van de prachtige baljurken en walsende camerabewegingen te strak ingesnoerde vrouwen aan de lopende band flauwvallen en worden weggedragen.

Het vertelperspectief van de verfilming:

suspense plot

de toeschouwer weet méér dan het personage

 surprise plot

de toeschouwer weet mínder dan het personage

 mystery plot

de toeschouwer weet evenvéél als het personage

De enige tekortkoming van de film ligt dan ook niet in Campions rijke en creatieve beeldtaal, maar in het feit dat zij de opbouw van de oorspronkelijke roman iets te trouw heeft gevolgd. Iedereen om haar heen, wij als toeschouwers eveneens, ziet meer dan Isabel zelf ziet. Zo zijn we op de hoogte van Osmonds manipulaties lang voordat Isabel dat zelf is en dat maakt haar fascinatie voor hem moeilijk te volgen. Dit procédé roept in de roman voornamelijk spanning op, maar in de film maakt het Isabel tot een tragische en ook wat ondoorgrondelijke hoofdpersoon. Een hoofdpersoon die in dit opzicht toch meer op afstand en in de negentiende eeuw blijft dan haar regisseur zou wensen.

Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum. Overnemen voor commerciele doeleinden verboden. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Geraadpleegde bronnen: Tranen in de ooghoeken Jann Ruyters en Emoties gesmoord in 'The portrait of a lady' door Eric Koch

 Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.


04/16/2010 last update digischool ckv-1 wereldliteratuur