de Bengaalse hoofdstad Dhaka

Literatuur Bangladesh

Humayun Azad, schrijver en dichter uit Bangladesh was een onvermoeibaar strijder tegen religieus fanatisme. Begin 2004 publiceerde hij zijn zoveelste boek waarin hij openlijk kritiek uitte op het islamitisch extremisme dat ook in zijn land veel aanhang heeft. Hij werd in de Bengaalse hoofdstad Dhaka volkomen onverwacht op straat aangevallen en bewerkt met een mes. Hij bleef vier dagen in coma.

Daarna richtte hij vanaf zijn ziekbed een dramatische brief aan premier van zijn land. 'Een van mijn ogen is half blind,' schreef Azad. 'Mijn verminkte gezicht toont nog steeds de wonden van de aanval. Mijn huis heb ik niet meer verlaten, omwille van mijn veiligheid. Ik ontvang nog steeds doodsbedreigingen. Mijn familie is ook in gevaar. Op de gezichten van mijn geliefden is de paniek te lezen. Ik weet niet of jullie je kunnen voorstellen in welke staat van hopeloosheid ik verkeer.'

Dat de extremisten het meenden, bleek Op 24 juli, toen de zoon van Azad werd gekidnapt. Hij slaagde er na twee uur in om aan zijn ontvoerders te ontkomen. Aanvankelijk weigerde Azad het land te verlaten. 'Ik laat me niet wegjagen door middelmatige mollahs,'brieste hij. Maar in augustus van dit jaar ging hij toch in op een uitnodiging van de schrijvers-organisatie PEN, die zorgde voor een huis in het Duitse München. Een paar dagen nadat Azad in Duitsland was gearriveerd, werd hij dood aangetroffen in zijn appartement. Zijn familie vermoedde een aanslag, maar na autopsie kwamen Duitse artsen tot de conclusie dat Azad aan de gevolgen van een hartaanval was overleden.'Het komt vaker voor dat mensen met een zwak hart bezwijken als ze tot rust komen na een periode van extreme spanning,' zo luidde hun verklaring. Er zijn geen boeken van Azad vertaald in het Nederlands.

 

Jadukorer Mrittu Short Story Collection by Huayun Azad

In Bangladesh circuleert een dodenlijst met de namen van achtentwintig intellectuelen. Ook die van Shamsur Rahman, een van de beroemdste dichters van Bangladesh en een onvermoeibaar strijder tegen de fundamentalistische islam. Op 18 januari 1999 vielen drie mannen met bijlen zijn huis binnen. Shamsur wist te ontkomen, maar zijn vrouw raakte zwaar gewond. De aanvallers werden aangehouden. Zij behoorden tot de Harkat-ui-Jihad-al-Islam. Tijdens verhoren omschreven ze zichzelf als leden van de Bengaalse Taliban; ze kregen hun training in Pakistan en Afghanistan.

Journalist Shamsur Rahman is zondag 16 juli 2004 in zijn kantoor in Jessore, Bangladesh vermoord. De Amerikaanse organisatie Committee to Protect Journalists heeft direct op de moord gereageerd en vraagt de regering van Bangladesh om de daders zo snel mogelijk op te pakken en te berechten. Journalisten in Bangladesh worden vaker bedreigd en regelmatig zelfs in elkaar geslagen, maar nog nooit werd een journalist met een behoorlijke status als Rahman vermoord. Rahman had net een rapport afgerond over terroristen uit Bangladesh die zich verschuilen in India. De politie denkt dat zijn regelmatige verslaggeving over criminele bendes en gewapende politieke groeperingen in Jessore de basis voor de moord is. Vorig jaar werd er ook een aanslag op Rahmans leven gepleegd. De 43-jarige journalist werkte in Bangladesh voor Janakantha, de grootste dagelijkse krant in Bangladesh en voor de BBC. Hij werd neergeschoten door enkele mannen die zijn kantoor binnendrongen nadat zijn collega het pand had verlaten. Rahman overleed onderweg naar het ziekenhuis. De daders wisten te ontsnappen. De politie heeft 17 mensen aangehouden. 

Journalisten uit Jessore, Bangladesh, staken vandaag uit protest op de moord van journalist Shamsur Rahman. In verscheidene steden in Bangladesh zijn bijeenkomsten gehouden om uiting te geven aan de bezorgdheid omtrent de persvrijheid. In reactie op de vraag van de Amerikaanse organisatie Committee to Protect Journalists, heeft de regering van Bangladesh aangegeven er alles aan te zullen doen om de daders van de moord op Shamsur Rahman te vinden. Meer dan twaalf verdachten zijn al aangehouden. Er zijn geen vertaalde werken van Rahman in het Nederlands.

Ter kennismaking een van zijn gedichten in het Engels. (Wie stuurt mij een vertaling?)

Roar, O Freedom

What shall I do with the spring
when I hear only the cuckoo moaning
and cannot see gorgeous flowers blossom?
What shall I do with the garden
Where no birds ever pays a visit?
Oh, how rough and stony is this earth!
Skeletons of trees stand, row after row,
like so many desolate ghosts.

What shall I do with the love
that places on my head a crown of thorns
and hands out to me the cup of hamlock?
What purpose the road serve
On which no one treads,
Where vendors of coloured ice-cream
Or waves of city-inundating processions
are never seen?

I had called you, dearest
When we started our journey
With our face turned to the rising sun.

When the back-pull of bourgeois charm
Kept from your ears the soaring sound
of the people singing.
You are still prisoner under the claws
of a fierce eagle.
you cannot yet walk on a road
with the rainbow coloured carpet spread on it.
Oh, how tough it is to keep going
without you by my side!

A horrid monster comes, casting dark shadows
all around;
in a moment he crushes under his heels
the foundation of new civilization,
he hangs the full moon on the scaffold,
declares unlawful the blossoming
of the lotus and the rose.
He bans my poems, stanza by stanza,
quietly, without any fanfare,
he bans your breath,
he bans the fragrance of your hair.

By the bent body of the young girl
sitting on the lonely porch of old age.
waiting for the dawn of happy days.
By the long days and nights of Nelson Mandella
spent behind the bars.

By the martyrdom of the heroic youth
Noor Hossain,
O Freedom, raise your head like Titan,
give a sky shattering shout,
tear off the chain around
your wrists.
Roar, Freedom, roar mightily!

Translation: Kabir Chowdhury

…heeft een machtige Indiase geestelijke, Sayid Nur-ur-Rahman, namens de raad van geestelijken in de deelstad Calcutta een beloning van 440 dollar uitgeloofd voor degene die het gezicht van de feministische schrijfster Taslima Nasrin met teer insmeert. Nur-ur-Rachman vindt dat de schrijfster zich tegen de islam keert.

De schrijfster Taslima Nasrin koos er voor Bangladesh te verlaten voordat ze het slachtoffer zou worden van een volkswoede. Zij komt  op voor onderdrukte islamitische vrouwen. De koran noemt ze een achterhaald boek. 'Wat nodig is, zijn burgerlijke wetten die voorzien in gelijke rechten voor mannen en vrouwen, niet gebaseerd op religieuze dogma's,'zegt ze.

In 1993 werd voor de eerste keer een fatwa uitgevaardigd tegen Nasrin. Haar moordenaar werd 7500 dollar in het vooruitzicht gesteld. Een jaar later eisten driehonderdduizend demonstranten in de hoofdstad Dhaka dat de godslasteraar Nasrin zou worden opgehangen. De schrijfster dook onder en ontvluchtte twee maanden later het land. Aanvankelijk ging ze naar Zwitserland, later naar Zweden, waar ze door een team van honderd politiemensen vierentwintig uur per dag werd bewaakt. Inmiddels is de bewaking aanzienlijk teruggebracht, maar teruggaan naar haar eigen land durft Nasrin nog steeds niet. Tijdens recente toespraken in Engeland en Canada werd haar het spreken onmogelijk gemaakt door fanatieke moslimstudenten. In 2000, toen Nasrin voor het eerst in zes jaar een bezoek bracht aan India, werden in Bombay honderdveertig fanatieke moslims opgepakt tijdens een demonstratie tegen de schrijfster. Toch gaat Nasrin door met haar werk. 'ik wist dat ik mezelf een hoop problemen op de hals zou halen,' zei ze in een interview.'Maar het kan me niets schelen. ik moet de waarheid vertellen. Religie zal vroeger of later uitsterven. je kunt niet altijd in de duisternis blijven leven. Onderwijs is onontbeerlijk voor de tocht naar het licht. Ontwikkeling en vooruitgang in de wereld hangen af van de wetenschap. We kunnen niet zonder. Wat ik wil is een revolutie - voor vrijheid van vrouwen, voor humanisme om onnodige dingen als religie af te schaffen.

Ze studeerde medicijnen, net als haar vader, in Dacca, Bangladesh. Gedurende haar studie schreef ze feministische columns. Ze werkte daarnaast als gynaecologe. In 1993 werd haar roman Schaamte door de overheid verboden omdat die spanningen tussen moslims en hindoes zou aanwakkeren. Conservatieve mullahs boden een beloning voor wie haar zou vermoorden. Ze vluchtte daarop naar Zweden. In 1994 kreeg ze van het Europees Parlement de Sacharov-prijs voor mensenrechten. In 1998 keerde ze naar Bangladesh terug. Je kunt van haar 1 boek lezen in het Nederlands, namelijk het boek LAJJA (SCHAAMTE)

Lajja (Shame) door Taslima Nasrin, 1993 paperback, 236 blz, ****
Familietragedie die zich afspeelt in kleine Hindoeïstische gemeenschap in het overwegend Islamitische Bangladesh. De Bengaalse schrijfster won met dit boek vele prijzen maar werd na de verschijning ervan in eigen land met de dood bedreigd.

ISBN: 90-417-0010-2
Trefwoord(en):  Bangladesh, Islam, Hindoeïsme

Annotatie:  Een niet-gelovig Hindoe gezin wordt getroffen door de wraakacties van de moslims in Bangladesh na de verwoesting van de Ayodhya-moskee in 1992.

Vaklokaal CKV-1 digitale school

Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum en het vak ckv vmbo. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Geraadpleegde lit oa: De voorgangers van van Gogh. Harm Ede Botje Vrij Nederland 27/11 2004

 Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.


04/20/2010 last update