|
|
George Gershwin (1898-1937) |
|
Een onmogelijke liefde |
|
| Aan
het begin van de jaren dertig ging Gershwin op zoek naar een geschikt
libretto. Nadat enkele teksten afgevallen waren, schoot hem het toneelstuk
'Porgy', dat hij in 1927 had gezien, te binnen. Het verhaal dat gebaseerd
was op een roman van DuBose Heyward, sprak Gershwin erg aan.
De liefdesgeschiedenis tussen de kreupele negerbedelaar Porgy en het meisje Bess die zich in de stad Charleston in South Carolina afspeelt, zou de Amerikaanse equivalent worden van Wagners 'Tristan und Isolde' en Debussy's 'Pelléas et Mélisande'. Nadat Gershwin besloten had om dit verhaal voor zijn opera te gebruiken, nam hij contact op met de schrijver van de roman. Deze bewerkte met behulp van Gershwins broer Ira de romantekst tot een bruikbaar libretto. |
|
|
|
|
| Omdat
Gershwin voor de opera rijkere en diepgaandere muziek wilde componeren dan
de gebruikelijke jazzmuziek, besloot hij zijn woonplaats New York te
verlaten. Hij vestigde zich in de buurt van Charleston om in aanraking te
komen met de typisch Amerikaanse negermuziek. Hij leerde hier de
karakteristieke melodieën en ritmes kennen die de negers in hun muziek
gebruikten en raakte er diep van onder de indruk, vooral van de geklapte
begeleiding bij de spirituals.
Nadat Gershwin het eigen karakter van de negermuziek had onderzocht, begon hij met het componeren van de opera 'Porgy and Bess'. Na elf maanden componeren, gedeeltelijk in South Carolina en gedeeltelijk in New York, volgden nog negen maanden waarin Gershwin de opera orkestreerde. |
|
|
|
|
|
Op 10 oktober 1935 vond de première plaats van Gershwins opera 'Porgy and Bess'. Ondanks het feit dat de meningen over het werk zeer verdeeld waren, heeft 'Porgy and Bess' zich toch een plaats weten te verwerven in het twintigste-eeuwse muziekleven. Dit is vooral te danken aan een aantal overbekende songs uit de opera: I Got Plenty O'Nuttin', It Ain't Necessarily So, Bess You Is My Woman en het overbekende Summertime.
|
|
|
|
De moeilijkheidsgraad van de befaamde Gershwin-songs, eigenlijk klassieke
hits van alle tijden zoals Summertime, is zo hoog dat elke hoofdrol
driemaal bezet moet worden. Daarbij is er een groot symfonieorkest van
bijna zestig musici, een groot koor en alle andere belangrijke rollen als
Sportin' Life, Crown, Serena, Robbins en Maria, die door operasterren
vertolkt moeten worden. Maar daarom moeten het wel sterren zijn die qua
uitstraling dit verhaal van liefde, passie, van moord en doodslag, van
eenzaamheid, wanhoop en liefde goed kunnen overbrengen bij een groot
publiek. Want Porgy and Bess is een verhaal geschreven door het leven zelf met al zijn ups en downs of zoals de New York Times dat schreef: "Porgy and Bess maakt van het leven kunst en van kunst het leven." Bess, You Is My Woman Now - love duet of a beggar and a cured(?) dope. Willard White (Porgy), Cynthia Haymon (Bess). Lead by Simon Rattle, directed by Trevor Nunn. Based on Glyndebourne production in 1986/87. |
|
Jazz combineren met symfonische muziek |
|
|
|
|
|
Gershwins eerste hit is Swanee in 1919, dat bekend gemaakt wordt door Al Jolson, de zanger die de geschiedenis ingaat doordat hij de hoofdrol speelt in de eerste klankfilm in de geschiedenis: The Jazzsinger uit 1927. Van de plaatopname worden 2.250.000 exemplaren verkocht. Zelfs in Londen blijft het lied twee jaar lang een "topper". De tekstschrijver van Swanee is Irving Caesar: "We liepen op Broadway en daar hoorden we een liedje dat destijds een geweldig succes was: 'Hindoestan', een snelle foxtrot. Ik zei tegen George: 'Waarom schrijven wij geen Amerikaanse foxtrot, waarom moet dat Hindoestaans zijn?' En in tien minuten schreven we 'Swanee'! Tien minuten!" |
|
|
In zijn streven jazz te combineren met symfonische muziek is Gershwin in een aantal werken (Rhapsody in blue, An American in Paris) uitstekend geslaagd. |
|
|
Op verzoek van de orkestleider Paul Whiteman (1890-1967) schreef Gershwin in 1923 een `symfonische jazzcompositie': de Rhapsody in blue voor piano en jazzband. De eerste uitvoering, op 12 februari 1924 in New York, werd bijgewoond door vele groten uit de muziekwereld. In 1926 ontstond de versie voor piano en symfonieorkest. Gershwin wordt in 1924 op slag beroemd met Rapsody in Blue. Gershwin: "Ik wilde laten zien dat jazz een idioom is dat niet moet worden beperkt tot alleen maar een liedje met refrein met een duur van drie minuten. Ik heb willen uitdrukking geven aan onze manier van leven, het tempo van leven, het tempo van ons modern bestaan, jachtig, chaotisch en dynamisch."
|
|
