Briefe aus Bayreuth

(... ) Daarentegen is het onzichtbare orkest een groot voordeel. Het klinkt zo week en gedempt, dat de stem altijd domineert, af en toe zelfs te uitdrukkelijk. Maar de gehoopte vernieuwing in de toneelkunst heeft Wagners werk niet tot stand gebracht. De zangers lopen en bewegen zich nog altijd op de traditionele manier, zingen met hun gezicht naar het publiek, etc.

(...) Talrijk publiek, vol bezette zaal; Fransen, Engelsen, Duitsers. Bijna absolute stilte tijdens de gehele voorstelling. En dat wil wat zeggen, want de eerste acte duurt een uur en drie kwartier, de tweede een uur en tien minuten, de derde anderhalf uur. In het algemeen zijn de toeschouwers al wat met Wagners werk vertrouwd en houden van muziek, hoewel ook de meesten mondain, zijn en slechts oppervlakkig geroerd worden door wat zij horen. In de pauzes koketteren de Fransen, drinken de Duitsers bier en lezen de Engelsen de operatekst.

(... ) Alles is hier met het oog op het toneel ingericht en niet met het oog op het publiek, wat heel goed is. In de zaal zijn de stoelen niet bekleed. Alle zittingen zijn van hout en alle plaatsen zijn ongeveer hetzelfde. Het is een amfitheater voor 2000 personen. Het toneel is van de toeschouwersruimte door een opening gescheiden en daar onderin bevindt zich het orkest. Achteraan is er één enkele loge voor de familie Wagner.

Uit: R. Rolland - Briefe aus Bayreuth (1891)