Moritz von Schwind:

Een schilderij componeren

Von Schwind Een symfonie 1852 Olieverf 100x169

Von Schwind geeft aan dat de afzonderlijke zones van zijn schilderij, waarin hij een liefdesgeschiedenis verwerkt heeft, overeenstemmen met de vier delen van het muziekstuk. Tijdens een repetitie van kamermuziek in het benedenregister (introductie) wordt een jonge luisteraar verliefd op de zangeres, dan volgt de ontmoeting in het bos (andante), bovenin tijdens een bal het uitspreken van de gevoelens (adagio) en ten slotte in de rondboog het rondo: de huwelijksreis van de 'gelukkig geworden man' naar het kleine slot.

"... het geheel zou kunnen worden gezien als de voor Beethoven bestemde muur van een muziekkamer: fantasie voor piano, orkest en koor in C ..."

Wat Von Schwind hier schildert en verwoordt, wijst op een belangrijk fenomeen van deze tijd: programma en muziek verenigen zich tot programmamuziek. De schilder wilde bovendien 'de totaliteit' in een wandschildering van groot formaat omzetten. Al gauw zou de Beierse sprookjeskoning Ludwig II op een vergelijkbare manier de kamers in zijn slot Neuschwanstein door leerlingen van Von Schwind met projecties van een door hem gewenste werkelijkheid laten beschilderen. Hier dus -al bij Von Schwind- kondigt zich de door de latere Wagner Gesamtkunstwerk genoemde kunstopvatting al aan. Von Schwind wilde echter niet zo ver gaan de schilderkunst geheel in dienst te stellen van een ideologische discussie of haar te gebruiken om kritiek te leveren op de politiek van bepaalde partijen. "Ik hou meer van muziek als een activiteit die het karakter vormt, zoals nu gebeurt", schreef hij. Het is ook kenmerkend voor deze schilderkunst dat ze het conflict schuwt. Daarbij hoort ook de vlucht in de muziek die boven alle dagelijkse conflicten uitgaat en een harmoniërend effect heeft.

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-2 uit het profiel cultuur en maatschappij voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Geraadpleegde literatuur: Classicisme en romantiek Keulen 2000

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven: het Nederlandse onderwijs is een kale kip en daar valt dus niets te plukken. 

07-31-2002 SGGroenewald