Frank Zappa (1940-1993)

Op zijn Barking Pumpkin-label bracht hij gigantische hoeveelheden van zijn composities uit en weigerde hij samen te werken met de grote maatschappijen.

"What's the ugliest part of your body? Some say your nose, some say your toes, but 1 think it's your mind .......

Frank Zappa werd geboren op 21 december 1940 in Baltimore (USA) en raakte op zeer jonge leeftijd geinteresseerd in muziek.Zappa stond bekend om zijn virtuoze gitaarspel en zijn gevoel voor humor, die hij volop integreerde in zijn muziek. Met zijn band Mothers of Invention speelde hij aanvankelijk een soort neo doo wop, maar aan het einde van de 60-er jaren veranderde hij de muziekstijl in een soort instrumentale jazz-rock. Begin jaren '70 raakte Zappa ernstig gewond toen een gestoorde fan hem van het podium afduwde. Tijdens zijn herstel daarvan bracht hij verschillende albums uit en ook daarna bleef hij grote hoeveelheden muziek produceren. Hij verwierf een grote cult aanhang voor zijn complexe muziek en gevoel voor humor.

Zappa combineerde zijn waardering voor klassieke componisten -zoals Stravinsky- met een affiniteit voor vijftiger jaren doo wop rock ´n roll en een liefde voor heavy gitaar-rock.
Na 1966, het jaar waarin hij met zijn Mothers of Invention Freak Out! uitbracht, de eerste dubbel-lp in de popgeschiedenis, is Frank Vincent Zappa in een paar jaar tijd berucht en beroemd geworden als popmuzikant, film- en theatermaker, componist, gitarist, maatschappijcriticus en cabaretier – niet noodzakelijkerwijs in die volgorde. Wat hij de wereld te vertellen had is in de eerste plaats vastgelegd op meer dan vijftig cd's, een stroom van releases waaraan hij, ook toen hij ziek was, is blijven werken en waarvan het einde ook nu nog niet in zicht is. Naast een aantal nog niet uitgebrachte albums moeten er in het kelder-archief in Los Angeles – Zappa bewaarde alles – nog stapels banden en partituren liggen.

‘Componeren is een ordeningsproces dat veel weg haaft van architectuur’, schreef hij in zijn autobiografie, The Real Frank Zappa Book. ‘Alleen gebruik ik toevallig ook ander materiaal dan noten. Je kunt een video-componist zijn, een film-componist, een choreografie-componist, of een social engineering-componist – wat dan ook. Geef me iets in handen, en ik breng er orde in aan. Dat is wat ik doe.’
Het overgrote deel van Zappa's platen is samengesteld uit live-opnamen. Het niveau van zijn concerten evenaarde dat van zijn studio-opnamen, en had altijd meer spanning door het element van het onvoorziene. Geen optreden was gelijk. Zappa liep bovendien in technisch opzicht voortdurend op kop. Overdubs, meersporentechniek, digitalisering, altijd was hij de eerste.

The Talking Asshole (interview)

In 1944 raakte William S. Burroughs verslaagd aan de heroine. Nadat hij zijn vrouw in een poging Wilhelm Tell te evenaren had doodgeschoten, zwierf hij door het Amazone gebied in Zuid Amerika. Zijn drugsexperimetnen en verslaving beschreef Burroughs in Junkei (1953). Na de publikatie van Junkie vertrok Burroughs naar Tanger. De brieven die hij vandaaruit aan Allen Ginsburg schreef vormden het basismateriaal voor de roman die op aanraden van Jack Kerouac Naked Lunch zou heten.

Mother People

You can't do that on stage anymore. doopte hij de serie van zes dubbel-cd's die zijn hele podiumcarrière omvatte. De titel was een commentaar op de hedendaagse mega-sterren met hun ingeblikte, voorgekookte playback-lichtshows, maar ook een hommage aan de letterlijk onbetaalbaar gebleken prestaties van zijn bands.

 Zappa was een satiricus die het leven van zijn fans jarenlang met zijn geweldige gevoel voor humor en absurdisme veraangenaamde.
Wat hij verder ook was, Zappa was in de eerste plaats componist. Zijn kennismaking met de muziek van Edgard Varèse, in het begin van de jaren vijftig, was zijn eerste essentiële muzikale ervaring. Zappa wilde muziek schrijven, en die muziek wilde hij zo goed mogelijk uitvoeren.

The Girl in the magnesium dress (Ensemble Modern)

Uncle Meat (Ensemble Modern)

Night School (Ensemble Modern)

Illustratief is een video-opname van een interview waarin Zappa à l'improviste het publiek in een stel groepjes verdeelt, aan elk groepje een eigen geluid ‘uitdeelt’, en vervolgens, flitsend, het hele gezelschap begint te dirigeren. Zo heeft hij ook altijd met zijn muzikanten gewerkt, van het eerste groepje dat als The Mothers of Invention optrad, tot en met het Duitse ‘hedendaags-klassieke’ Ensemble Modern dat de muziek op zijn meest recente cd, The Yellow Shark, uitvoert. Alleen wist hij de discipline tot het uiterste op te voeren. Zijn latere bands waren niet alleen in staat zijn complexe, grillige instrumentale stukken met genadeloze precisie te realiseren, ze konden ook op elk willekeurig moment binnen een nummer overschakelen van ska naar reggae naar ballroom of wat voor stijl dan ook.
Zappa had een uiterst cynische kijk op de samenleving – de Amerikaanse in het bijzonder. Al in de jaren zestig nam hij de kuddegeest op de hak, of het nu ging om de flower power-hippies of het klootjesvolk, de plastic people. Later moesten schijnheilige politici en televisiedominees het ontgelden.
Hoe essentieel de satire ook was voor Zappa's optredens – en voor zijn imago – zijn eerste levensbehoefte was het kennelijk niet. Tekenend is althans dat hij zich, zodra kapitaal en techniek het toelieten, heeft teruggetrokken in zijn kelderstudio, om aan de Synclavier-muziekcomputer eindelijk zijn muzikale hersenspinsels hun meest volmaakte gestalte te geven. En in die gestalten zal Zappa voortleven, want, om een door hem geliefde uitspraak van Varèse aan te halen: the present-day composer refuses to die.

Zappa heeft uitgesproken ideeën over de richting waarin mens en maatschappij moeten veranderen. Zo zegt hij in een interview in 1968 dat de macht al te lang in handen is van ouderen. Jongeren moeten de macht overnemen, maar het is wel nodig dat ze daarop worden voorbereid. De meeste jonge Amerikanen denken niet politiek, ze hebben te veel vrije tijd en het enige wat ze daarmee doen is 'have a good time'. Over het algemeen zijn de teksten van Zappa dermate absurdistisch, dat een eventuele boodschap niet 'in' maar 'achter' de tekst gezocht moet worden. De betekenis van het geheel wordt ook sterk bepaald door de muziek en de manier waarop de tekst gepresenteerd wordt.

"Well I'm about to get up sick 

of watchin'my tv

checking out the news

untill my cyc-balls fail to see

I mean to say that every day 

lt's just another rotten mess

And when it's gonna change my friend

lt's anybody's guess

So I'm watching and I wait 

Hoping for the best."

(uit: Trouble's coming every day, LP Freak out, 1966)

"Ladies and gentlemen, the president of the United States! 

Hello Americans!

He's been sick and 1 think his wife is gonna bring him some chicken-soup. 

Plastic people, oh baby, now you're such a drag.

There's this guy from the CIA and he's creeping around Laural Canyon 

Find a girl, she waits for me

She's as plastic as she can be,

She paints her face with plastic goocy 

And wrecks her hair with sunshampoo, 

Plastic people ........

(uit: Plastic pcople, LP Absolutely Free 1967)

"it's such a drag to have to love, 

a plastic Mom and Dad. Mama! Mama!

Your child was killed in the park today, 

shot by the cops as she quietly lay 

by the side of the creeps she knew, 

they killed her too"

(uit Mom and Dad, LP We are only in itfor the money, 1967)

"What's the ugliest part of your body?

Some say your nose, some say your toes, 

but 1 think it's your mind .......

(uit: What's the ugliest part of your body, LP We are only in it for the money, 1967)

Eind 1991 werd bekend dat Zappa aan een ernstige vorm van kanker leed. Desondanks bleef hij nog steeds albums uitbrengen. Zappa overleed op 4 december 1993 in Los Angeles, een grote aantal composities achterlatend.

Samenstelling bronmateriaal uitsluitend en alleen ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1/2 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.
12/09/2014 last update