Pulcinella

Mr Punch

Hans Wurst

Jan Klaassen

Zo staat Pulcinella in verschillende vormen voor ons: in zijn Italiaanse gedaante čn als Pulchinelle of als Mr. Punch; bovendien, in Duitsland niet te vergeten als Hans Wurst en bij ons als Jan Klaassen.

Pulcinella is een echte kerel uit Napels. Daar - en in Italië in het algemeen - draagt hij het witte costuum van de Zanne, eerst met een hoed, later, sedert de achttiende eeuw, met een hoge muts in de vorm van een afgeknotte kegel. Zijn masker (half- masker) is bepaald boosaardig. Hij is slungelig, slecht gebouwd en hij heeft vaak een behoorlijk dikke buik, maar oorspronkelijk hoeft hij nog niet gebocheld te zijn. Dit begint in de achttiende eeuw, wanneer wij, bij voorbeeld op schilderingen van Giovanni Domenico Tiepolo, merkwaardig genoeg ook hele families, neen ware volksstammen van Pulcinella's bij elkander zien. Zo iets is met geen der andere figuren van de commedia dell'arte in die mate het geval.
Pulcinella's karakter is bepaald onaangenaam en zijn ironische opmerkingen zijn hoogst ongekuist. Misschien is dat de reden, waarom hij in Franse hofkringen geen waardering krijgt. Het volk op de kermis gnuift in Frankrijk echter over zijn ongeneerd optreden. In dat land krijgt hij tegelijkertijd een uiterlijk dat sterk verschilt van zijn verschijning in Napels: hij is in bonte kleuren gekleed, draagt een hoed  (soms ook een steek), en heeft een grote gestyleerde bochel op de rug, niet zelden gecombineerd met een overdreven puntbuik.

08-02-2002   SGGroenewald CKV-2