JOHANN WOLFGANG GOETHE (1749-1832)
Een universeel genie: de schrijver, jurist, toneelmaker, acteur, politicus en natuuronderzoeker Goethe. Hij werd in 1749 in Frankfurt geboren in een gegoed milieu. De jonge Goethe kreeg privé-onderwijs van zijn ouders, tot hij op zestienjarige leeftijd, in vijf talen geschoold, naar de universiteit van Leipzig ging, waar hij rechten studeerde. In 1770 zette Goethe zijn studie in Straatsburg voort. Hij werd verliefd op de domineesdochter Friederike Brion, voor wie hij de Friederike Lieder schreef (1771).

Er zou een lange rij verliefdheden en passies volgen waarvan de weerslag in Goethes werk te vinden is. De belangrijkste zijn die voor de iets oudere, getrouwde Charlotte von Stein in Weimar en voor de uit een 'eenvoudig milieu' afkomstige Christiana Vulpius. Van de laatste kreeg Goethe in 1789 een zoon die hem niet zou overleven.

Al in 1775 haalde de jonge hertog Karl August Goethe naar Weimar, het culturele centrum van de vele Duitse staten. Hier bracht Goethe ruim vijftig jaar door, als opzichter van de mijnbouw, hooggeplaatst politiek adviseur, en natuuronderzoeker, maar vooral als schrijver voor en drijvende kracht achter het hoftheater. Vroege stukken o.a. Die Laune des Verliebten (1768, een herdersspel), Gotz von Berlichingen (1773, een historisch drama in de stijl van Shakespeare), en Clavigo (1774). In dat jaar verscheen ook zijn roman Die Leiden des jungen Werther die een suďcide-trend zette - al werd dit laatste aspect nogal overdreven.

Goethes verblijf in Weimar werd slechts onderbroken door een reis naar Italië (1786-1788) waar hij onder de indruk kwam van de klassieke oudheid. Dit is te merken in zijn stukken lphigenie auf Tauris (1786) en Torquato Tasso (1789). Van 1799 tot 1805 leidde Goethe samen met Schiller het hoftheater in Weimar. Naast hun eigen stukken werd er werk van Shakespeare, Calderón en Voltaire gespeeld, maar ook opera's van Mozart.

Andere bekende werken van Goethe zijn o.a. zijn romans Die Wahlverwandt schaften en Wilhelm Meisters Lehrjahre (1794); en opstellen over optische en kleurtheorieën. Hij stierf op 83 jarige leeftijd in Weimar en werd bijgezet in het graf van de vorsten.

Het werk van Goethe is veelzijdig en veranderde tijdens zijn lange leven enkele malen van stijl. We beperken ons tot de grote lijnen van zijn dramatische werk. Voordat hij in Straatsburg ging studeren, was Goethe erg gecharmeerd van het Franse klassieke drama, vooral van Racine. De dichter Herder liet hem kennis maken met Shakespeare en de gotiek en wakkerde zijn bewustzijn van de Duitse geschiedenis aan. Met Götz von Berlichingen begon Goethes Sturm und Drang- periode die slechts een paar jaar zou duren. Daarna volgden een aantal 'Singspiele' en andere lichte stukken voor het hoftheater van Weimar, die toen nog door amateurs gespeeld werden. De volgende periode is de klassieke naar aanleiding van de reis naar Italië. Tenslotte volgde een symbolisch allegorisch periode waarin hij weinig voor toneel schreef, behalve de voltooiing van zijn levenswerk: Faust.