|
TARTUFFE (1664) |
 |
|
|
|
| Tegenstanders van Molière, die lid waren van een geheimzinnige religieuze orde, spanden samen met de koningin-moeder om het stuk te verbieden, ook al had koning Lodewijk XIV er niets op tegen. Per slot van rekening wordt de koning afgebeeld als de macht achter de 'deus ex machina' die het stuk tot een goed einde brengt. | |
| Molière bewerkte het stuk een paar maal, om de scherpe kantjes eraf te halen. In 1667, drie jaar na de oorspronkelijke première werd het opgevoerd in de versie die wij kennen. Het stuk verschaft nog steeds inzicht in hoe blind mensen kunnen handelen, en op welke wijze anderen daar profijt van proberen te trekken. Orgon heeft de vrome huichelaar Tartuffe in huis genomen. Sommigen, zoals Orgons moeder (de koningin-moeder?) hechten waarde aan Tartuffe's woorden, anderen, zoals Orgons zwager Cleante en de spitse dienstmeid Dorine, waarschuwen Orgon. Maar die wil van niets weten en belooft Tartuffe zelfs zijn dochter ten huwelijk, hoewel ze al verloofd is. | |
| Tartuffe probeert ook nog Orgons vrouw Elmire te versieren. Orgons zoon Damis heeft dit gehoord, maar Orgon wil hem niet geloven, en gooit hem het huis uit. Bovendien schenkt Orgon Tartuffe het eigendomsrecht van het huis. Pas als Elmire een scene in elkaar zet waarbij de onder de tafel zittende Orgon kan zien hoe Tartuffe zijn vrouw probeert te verleiden, raakt Orgon overtuigd van Tartuffe's valsheid. Orgon gooit Tartuffe het huis uit, maar deze komt terug en chanteert hem met documenten die hij van Orgon gekregen heeft en die de laatste in een kwaad daglicht kunnen stellen. Bovendien wil Tartuffe iedereen uit "zijn" huis laten gooien. Een officier van de koning weet als deus ex rnachina tenslotte alles tot een rechtvaardig einde tebrengen. | |
|
TARTUFFE |
|
| Monoloog: afkomstig uit de derde scène van het derde bedrijf. Tartuffe, die wij nauwelijks gezien hebben - behalve als degene die een zakdoekje over het decolleté van Dorine gooide vanwege haar vermeende zedeloosheid - probeert Elmire te versieren Zij zegt dat ze Tartuffe voor een vroom mens houdt. | |
Opdracht:
Ook geen
heilge?
Dan is deze monoloog voor jou de juiste keuze! Print de gehele dialoog
uit en gebruik deze om je grondig voor te bereiden. In de les en voor
de klas zijn er de volgende mogelijkheden:
|
|
Ik mag dan vroom zijn, maar 'k ben ook een mèns. En als een mens uw schoonheid krijgt te aanschouwen ontvlamt zijn hart, en luistert naar geen rede. - Die woorden uit mijn mond, verbazen u? Maar 'k ben geen heilige, moet u bedenken; en, als ik schuldig lijk door die bekentenis, is uw bekoorlijkheid toch medeschuldig. Zodra 'k haar bovenaardse glans ontwaarde hebt u bezit genomen van mijn ziel; de onzegb're zachtheid van uw oogopslag brak het verzet van mijn weerstrevend hart, was sterker dan mijn vasten, bidden, boeten, en trok mij, onweerstaanbaar, naar u toe. Honderdmaal bleek het uit mijn blik, mijn zuchten; en, onverhuld, blijkt het nu uit mijn stem. Mocht u met enig medelij de pijn van uw onwaardige slaaf aanschouwen, mocht uw goedertierenheid hem willen troosten, en zich verwaardigen naar hem af te dalen, weet dan, o lieflijk wonder, dat ik u met weergaloze aanbidding zou vereren. - Uw goede naam loopt geen gevaar met mij; met mij hebt u geen kwaad gerucht te vrezen. Die hoofse jonkers, waar de vrouwen zich door vangen laten, zijn, wat dat betreft, hoogst indiscreet, - in daden en in woorden; zij pochen luid op hun veroveringen; 't geringste gunstbewijs wordt uitgekraaid; en met hun ijd'le tong, - die men vertrouwde! - ontwijden zij 't altaar, waar zij voor knielden. Maar mensen zoals wij off'ren in stilte, en 't vuur, dat in ons brandt, slaat niet naar buiten De strikte zorg voor onze reputatie is een garantie voor 't beminde wezen, en slechts bij ons gelijken vindt men liefde zonder schandaal, en vreugde zonder vrees. Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel voor havo en atheneum. Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij helaas niet geven.
|
|
[uitprinten
voordat je aan je voorbereiding begint]