Realisme, naturalisme en symbolisme in het theater

Het realisme in het theater beleefde zijn hoogtepunt tussen 1880 en 1900. De Noor Henrik lbsen (1828-1906) was de eerste dramaschrijver van duidelijk realistische en op zijn eigen tijd geënte drama's. Ze zorgden aanvankelijk voor grote opschudding. Het overwegend burgerlijke schouwburgpubliek was namelijk niet gewend om in het theater zo direct met zichzelf en vooral met zijn minder verheven kanten geconfronteerd te worden. De wereld op het toneel kwam plotseling angstwekkend dichtbij

Henrik Ibsen
lbsen schreef niet langer de gebruikelijke tragedies over koningen in versvorm, maar drama's in proza over mensen uit de burgerlijke klasse en hun onderlinge, vaak verziekte relaties. Een aantal van lbsen's stukken werd verboden, omdat men ze als een gevaar voor de openbare moraal beschouwde. Desondanks groeide de invloed van het realisme en vooral in de eerste helft van onze eeuw werd het theater erdoor overheerst. Naast stukken van lbsen speelde daarbij het werk van de Russische dramaschrijver Anton Tsjechov een belangrijke rol.
Toneelstukken Tsjechov (1860-1904)

De toneelstukken van Tsjechov (1860-1904), vooral “de grote vier”: 

  • De kersentuin, 
  • Oom Wanja, 
  • De meeuw 
  • Drie zusters 

zijn zeer de moeite waard om voor naar de schouwburg te gaan. Zijn toneelwerken hebben wel weinig plot en moeten het hebben van de dialoog en de spanning tussen de personages, van datgene wat niet gezegd wordt.  

This is Part 1 of an adaptation of A Doll's House by Henrik Ibsen. This was made for our English Semester Project. This was created over a short and limited span of 5 days.

  
Naturalisme
Naast het realisme bloeide de stroming van het naturalisme op. Ook hierbij streefde men naar een zo exakt mogelijke weergave van de dagelijkse werkelijkheid en het menselijk gedrag. Een belangrijk verschil is, dat het naturalisme ontkent dat de mens een vrije wil heeft. Het probeert zo wetenschappelijk mogelijk aan te tonen, dat iedereen onontkoombaar bepaald is door zijn afkomst en opvoeding.

Symbolisme

Een aantal theatermakers vond, dat er door de precieze weergave van de werkelijkheid op het toneel veel te weinig ruimte voor de fantasie en het voorstellingsvermogen van het publiek overbleef. Deze opvatting stimuleerde rond 1885 de verdere ontwikkeling van het symbolisme, een stroming die was ontstaan binnen de Franse dichtkunst. Het symbolisme stelde,- dat de visie op de werkelijkheid om ons heen niet rechtstreeks gedetailleerd moest worden 'maar slechts via de intuitie en het gevoel kon worden benaderd, zoals dit bijvoorbeeld sterk in de muziek gebeurt'.
  • Door het gebruik van symbolen en vergelijkingen probeerde men een overheersende sfeer of een bepaald gevoel op te roepen.
  • Vooral het decor en de belichting speelden hierbij een grote rol.
  • Men werkte veel met gordijnen, beschilderde achterdoeken, licht- en schaduwvlekken en abstracte vormen.

Daarmee werd -net als bij de kostumering- een precieze aanduiding met betrekking tot plaats of tijd vermeden. Het symbolistisch theater, dat de werkelijkheid niet langer zintuigelijk nauwkeurig afbeeldde, maar eerder het mysterie van de dingen wilde suggereren, was aan het begin van de twintigste eeuw op zijn hoogtepunt. Het vormde een belangrijke basis voor latere ontwikkelingen.

 

 Een bekende vertegenwoordiger van het symbolisme in de toneelschrijfkunst is Maurice Maeterlinck (1862-1949).

The plot is based on the Blue Bird play by Maurice Maeterlinck, famous Belgian symbolist,

The kids are looking for the magic bird but cannot find it, and the Queen of Light says the bird cannot be in one's hands for longer than a moment. And in the end they realize that the magic is in habitual things, it's the world that surrounds us.
 

Samenstelling bronmateriaal ten behoeve van het nieuwe vak ckv-1 uit het algemeen deel  voor havo en atheneum.  Meewerken aan deze site? Opsturen via e-mail is voldoende. 

Is er zonder uw toestemming en zonder bronvermelding gebruik gemaakt van uw teksten? Onze verontschuldigingen hierover. Laat het ons weten en wij geven een juiste bronvermelding of halen het materiaal van internet. Een financiele vergoeding kunnen wij niet geven: het Nederlandse onderwijs is een kale kip en daar valt dus niets te plukken.


11/22/2007 update