Crystal Palace

In 1851 zal in Londen een wereldtentoonstelling worden gehouden. Deze tentoonstelling moet in één gebouw worden ondergebracht. Het moet dus voldoende ruimte bieden aan het overzicht van de vorderingen van de mensheid in de 19de eeuw. De organisatoren van deze tentoonstelling schrijven een prijsvraag uit. Er komen zo'n 250 ontwerpen binnen. Wanneer het comité klaar is met het schiften van de ontwerpen, het geruzie en het bijstellen van het uiteindelijk gekozen plan, blijkt er te weinig tijd te zijn om dat plan ook uit te voeren. Dan wordt John Paxton geraadpleegd. Paxton heeft een aantal grote broeikassen en kleine bruggen gebouwd. Binnen enkele dagen komt hij met een plan.  

Paxton past het systeem van de kassenbouw toe. In een fabriek zullen gelijkvormige gietijzeren elementen worden vervaardigd. Op de bouwplaats zullen ze aan elkaar worden gemonteerd tot een kolossaal bouwwerk van 555 meter lengte en 135 meter breedte. Binnengaanderijen op de eerste verdieping zullen de expositieruimte nog vergroten. In de ijzeren elementen wordt 81.000 m' glas geplaatst. Het bouwwerk is binnen negen maanden voltooid. De ruimte- en lichtwerking is enorm. Het heeft diepe indruk gemaakt op ieder die de wereldtentoonstelling bezocht. (Na de tentoonstelling is het gebouw afgebroken en in Zuid- Londen weer opgebouwd. In 1936 wordt het Crystal Palace door brand totaal verwoest.)

Voor de bouw van hoge kantoorgebouwen ging men in de tweede helft van de 19e eeuw de dragende muren of de vroeger toegepaste kolommen van gietijzer met balken of bogen vervangen door een volledig stalen skelet. De Amerikaanse architect William Le Baron Jenney (1832-1917) paste tussen 1880 en 1890 voor het eerst deze constructie toe bij kantoorgebouwen in Chicago.  Het staalskelet werd aan het oog onttrokken door gevels en inwendige muren. De bouw van 'wolkenkrabbers' werd door deze skelet-constructie mogelijk. De gevels hielden weinig verband met de structuur van het gebouw. 

De architect Louis Sullivan (1856-1924) is een van de eersten geweest die dit inzag en de skeletconstructie in de architectuur tot uitdrukking bracht. Zijn Guarantee Building in Buffalo. 1894-1895 is hiervan een voorbeeld.

29-12-2009 digischool/bevo