De grondvormen of het nu leegten of tastbare vormen zijn kunnen geordend worden. Zo een ordening wordt ook wel compositie genoemd. In tegenstelling tot een tekening of schilderij waar lijnen of kleurvlakken worden geordend in één vlak, moet hier tastbare massa, dikwijls van een aanzienlijk gewicht geordend worden in de ruimte.

Pericle Fazzini heeft zijn beeld “Sibilla” opgebouwd uit driehoeken of kegels. Zelfs de tussenruimten hebben een driehoekige vorm.
De grondvormen zijn volgens een bepaald ritme geordend.

Ritme is een regelmatige terugkeer van een zelfde verschijnsel. De natuur in en om ons heen verloopt ook volgens een bepaald ritme : de dag volgt op de nacht, het ene seizoen volgt het andere op. Ook onze hartslag en ademhaling hebben hun eigen ritme. Ritme heeft dus te maken met tijd en beweging. De term ritme wordt meestal gebruikt in verband met muziek als een opeenvolging van geluid en stilte in de tijd en met dans als een opeenvolging van gebaren en houdingen in de tijd en verplaatsing in de ruimte.

Ritme kan ook zichtbaar zijn of gemaakt worden: bomen groeien niet alleen volgens een bepaald ritme, ze zijn ook ritmisch opgebouwd.
In de beeldhouwkunst is ritme een onderdeel van de compositie, namelijk de wijze waarop de grondvormen bij elkaar gebracht zijn.
Hoe kan je het ritme in een beeld ontdekken? Bij het bekijken van een beeld krijg je eerst een “totaalindruk”, een algemene indruk van het geheel. Dan ga je de onderdelen één voor één afzonderlijk bekijken en dan ontdek je dat er een bepaalde samenhang is tussen de afzonderlijke onderdelen. Ritme in een beeld of constructie kun je vinden in de regelmatige terugkeer van een lijn, een vorm, een kleur of structuur. Een beeldhouwer kan accenten leggen in zijn beeld, d.w.z. dat bepaalde plaatsen in een compositie extra benadrukt worden bijvoorbeeld door het bij elkaar komen van vormen en lijnen. Het verdere verloop van vormen gerangschikt volgens een bepaald ritme kan je voorspellen van zodra je het patroon herkend hebt.

In het werk van Jesus Rafaël Soto worden hierboven zie je reeksen verticale staven. In gedachten kan je de reeks aanvullen tot in het oneindige.

Ritme en beweging zijn niet hetzelfde. Beweging is de verbinding van verschillende elementen in een beeld. De beweging op zichzelf kun je niet voorspellen. Dat kan pas als de beweging geordend is door een ritme. Ritme is dus een methode om een beweging te ordenen.

Bron: Beelden Kijken.Stad Antwerpen.  Antwerpen zj