Het direct kappen in steen is de meest persoonlijke en creatieve vorm van beeldhouwers. Ook is het de oudste vorm: de Egyptenaren, de Assyriërs, de Grieken, de beeldhouwers van de middeleeuwse kathedralen en bijvoorbeeld Michelangelo, zij allen werkten rechtstreeks in de steen.

Een portretbuste in steen: let op de sporen van het maken in het onderste deel.

Eerst in de achttiende eeuw begon deze methode in onbruik te geraken, om in de tweede helft van de negentiende eeuw praktisch geheel verloren te gaan. Zij werd vervangen door de indirecte werkwijze. De 'beeldhouwer' vervaardigde alleen een model in klei, was of gips. Hij liet dit door een steenhouwer - de uitvoerder - in steen overbrengen. Zelf hanteerde hij nooit hamer en beitel. 

Steenhouwen: beitels; gladde beitel, getande beitel, puntbeitel, moker, getande hamer of boucharde

Sinds het begin van de twintigste eeuw kwam de directe methode tot hernieuwde bloei. De beeldhouwers leerden hun vak opnieuw.

De directe werkwijze (taille directe) 

Het werk van de beeldhouwer begint met de keuze van de steen. Deze moet beantwoorden aan het idee, dat hij in zijn hoofd heeft. Het gekozen, onbewerkte steenblok draagt in zich reeds de vorm, welke de beeldhouwer zich voorstelt te voorschijn te brengen. De steen kan hard of zacht zijn. Voor compacte, gesloten vormen heeft hij bij voorbeeld een harde steen van een vaste structuur nodig. Zachtere steensoorten van een korrelige samenstelling zijn meer geëigend voor open vormen, een dieper doordringen in de steenmassa.

Wanneer de steen eenmaal is gekozen, volgt de bewerking met de hamer en beitel. Door stukken weg te slaan, komt de door de beeldhouwer gewilde vorm geleidelijk te voorschijn.

De beeldhouwer Rodin maakte talloze schetsen van bv gips, was of klei.

Alvorens te beginnen aan de bewerking van zijn steenblok, kan de beeldhouwer desgewenst een ruwe schets op de steen zetten als hulpmiddel om de vormen te organiseren. Bovendien kan hij, om zich een concrete voorstelling van zijn idee te maken, een schets in klei of was vervaardigen. Hoewel het boetseren een geheel andere wijze van vormgeving is - men bouwt namelijk vormen op, terwijl bij kappen massa wordt weggenomen - krijgt de beeldhouwer daardoor een idee van de mogelijkheden tot realisering van zijn vormen. Michelangelo werkte veel met dergelijke schetsen; men pleegt ze met een Italiaanse naam bozzetto te noemen. 

02-01-2010 Vaklokaal Beeldende Vorming