Van een
willekeurige zandplaat in de Oosterscheldemonding ontwikkelde 'Neeltje
Jans' zich tot een gigantisch werkeiland waar de totstandkoming van het
achtste wereldwonder, de Stormvloedkering Oosterschelde, werkelijkheid
werd. De miraculeuze constructies die ontwerpers achter tekentafels en in
projectvergaderingen uitdachten, werden op Neeltje Jans verwezenlijkt. Het
werk trok miljoenen belangstellenden die zich in het voorlichtingscentrum,
de latere Delta Expo, op de hoogte konden stellen hoe dit stuk Hollands
Glorie werkelijkheid werd.
Toen de werken eenmaal klaar waren bleek het onderwerp zo ijzersterk te
zijn dat Neeltje Jans tot het themapark WaterLand Neeltje Jans over de
omgang en de strijd tegen het water werd uitgebouwd. Met het creeëren van
een duinlandschap geldt het eiland inmiddels ook als belangrijk
natuurgebied en met het Ir. J.W. Topshuis en het Waterpaviljoen komen ook
liefhebbers van moderne architectuur hier aan hun trekken.
In 1997 kreeg
WaterLand Neeltje Jans weer een nieuwe attractie: het waterpaviljoen. Het
is een bijzonder vormgegeven gebouw, deels op het land, deels in het
water, met vloeiende, organische vormen dat thans als het eerste gebouw
wordt gezien in de zogenaamde 'blob'- of 'barbapapa'-architectuur. De
ontwerpers wilden een verbeelding geven van de waterkringloop: via een met
de computer ontworpen 'vloeibare' architectuur in de vorm van een walvis
beleeft de bezoeker alle verschijningsvormen van water. Het zoutwaterdeel
is een ontwerp van Kas Oosterhuis Architecten en het zoetwaterdeel van
Lars Spuybroek. (1959)
Interieur zoetwaterdeel
Bij zijn ontwerpen tekent hij niet op de
gebruikelijke manier ruimten door vloeren, muren en daken te gebruiken.
Met behulp van computerprogramma's die o.a. gebaseerd zijn op principes
van biologische processen laat hij vormen ontstaan, die continu (kunnen)
veranderen. Door al die verschillende momenten en mogelijkheden te
bestuderen en keuzes te maken, ontstaat uiteindelijk een 'geharde
beweging'. De bedoeling van deze manier van ontwerpen is dat de beweging
van het ontwerpproces overgebracht wordt op het lichaam en de geest van
mensen. Dit levert totaal andere ontwerpen op dan we gewend zijn.
Spuybroek is een van de belangrijkste pioniers van deze ontwerpmethode en
professor aan de universiteit van Kassel.
Op de heenweg naar Parijs
ff gestopt in Lille (Cultuurstad) en gaan kijken bij Maison Folie van Lars
Spuybroek.
Het eerste
gebouw dat zo gerealiseerd werd, is het Zoetwaterpaviljoen op werkeiland
Neeltje Jans in de Delta Werken. Tijdens het ontwerpproces zijn de
golvende bewegingen van de zee gebruikt. Er valt geen onderscheid te maken
tussen vloeren en wanden; zij golven in elkaar over. Water stroomt door
het hele paviljoen en allerlei geluiden worden voortgebracht als antwoord
op de bewegingen van de bezoekers.
Interieur zoetwaterdeel